YABANCI ÇALIŞMA İZNİ
Yabancı çalışma izni, Türkiye’de çalışmak ve ikamet etmek isteyen yabancılara verilen yasal bir haktır. Bu izin, belirli şartlara bağlı olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilir. Yabancı çalışma izni almak için Türkiye’de iş bulma, ikamet izni, sağlık ve güvenlik koşulları, iş deneyimi ve eğitim seviyesi gibi kriterleri sağlamanız gerekir. Ayrıca, bazı sektörlerde yabancı çalışan kotaları olduğunu da unutmayın.
Yabancı çalışma izni, süreli, süresiz, bağımsız ve istisnai olmak üzere dört türde verilir. Süreli izin, ilk başvuruda en çok bir yıl olarak verilen izindir. Süresiz izin, Türkiye’de sürekli olarak çalışma olanağı verir. Bağımsız izin, yabancının kendi adına ve hesabına çalışmasını sağlar. İstisnai izin ise Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalarda belirtilen yabancılara verilen izindir.
Yabancı çalışma izni başvurusu, yabancıyı çalıştırmak isteyen kurum, kuruluş veya kişiler tarafından yapılır. Başvuru süreci ve gerekli belgeler hakkında daha fazla bilgi için Ankara Danışmanlık ile itribata geçebilirsiniz. Yabancı çalışma izni ile ilgili daha detaylı sorularınız varsa web sitemizde ki bilgileri okuyabilirsiniz.
Türkiye’de çalışmak isteyen yabancıların çalışabilmeleri için ÇSGB (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) tarafından verilen izine yabancı çalışma izni denir. Aslında yabancı uyruklu çalıştırma izni desek daha doğru olur. Bünyesinde yabancı uyruklu çalıştırmak isteyen iş yerleri veya evlerinde bakıcı çalıştırmak isteyen kişiler bakanlıktan yabancı çalıştırma izni almak zorundadırlar. Yabancı çalışma izni, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce almaları gereken izindir. Çalışma izinlerinin çalışmaya başlamadan önce alınması olmakla birlikte, ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla, çalışma süresi bir ayı geçmemek ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın onayı alınmak suretiyle yabancı çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
13/8/2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan 6735 sayılı Uluslararası İş gücü Kanununa göre çalışma izin başvurusu olumlu değerlendirilen yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerin de veya bunların aynı işkolunda ki işyerlerin de belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl süreli çalışma izni verilir.
Çalışma izni süre uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi halinde yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilir. Ancak, farklı bir işveren yanında çalışmak üzere yapılan başvurular 7. maddenin birinci fıkrası kapsamında değerlendirilir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ NASIL ALINIR
Yabancı çalışma izni almak için öncelikle Türkiye’de en az 6 aylık oturma izninizin olması gerekiyor. Oturma izniniz varsa, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın resmi internet sitesindeki Yabancıların Çalışma İzinleri Başvuru Sistemi üzerinden online olarak başvuru yapabilirsiniz. Başvuru formunu doldurup imzaladıktan sonra, dilekçe ve diğer gerekli belgeleri de ekleyerek en geç 6 iş günü içinde Bakanlığa göndermeniz gerekiyor. Başvurunuzun durumunu yine aynı sistemden takip edebilirsiniz. Başvuru için gerekli belgeler ve detaylı bilgi için bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
Yabancı Çalışma İzni başvurusu yapılmadan önce müracaat dosyasının eksiksiz olduğundan emin olunmalı, yabancı çalışma izni alma şansı düşük veya olmayan personelin başvurusu için acele edilmemelidir. Yabancı çalışma izni konusundan profesyonel bir danışman ile çalışılması tercih edildiği takdirde, gerekli evraklar konunun uzmanları tarafından hazırlanıp kontrol edilir, varsa eksiklikler giderilir ve başvuru dosyanız tamamlandıktan sonra yabancı personel çalıştıracak firma / şahıs adına vekaleten ilgili bakanlığa belirlenmiş süreler dahilinde başvurusu yapılarak izin sonucu çıkana kadar takibi yapılır.
– Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı web sayfasından online olarak başvuru yapılır. Başvuruda gerekli evraklar sisteme yüklenir. Doldurulması zorunlu alanlar doldurulur. Gerekli evraklar bakanlığa teslim edilir. Süreç başvuru sisteminden takip edilir.
Başvuru dosyasına konulan belgeler, yasa ve yönetmeliklere uygun olsa dahi bakanlık bilgi ve belgeleri farklı yorumlayarak başvuruları olumsuz yanıtlayabilir. Başvuru dosyası büyük bir titizlikle hazırlanmalıdır. Çalışma izin başvurusu olumsuz yanıtlanan yabancı personel için 1 sene boyunca yeniden başvuruda bulunulamaz. İlk başvuruya olumsuz cevap almış dosyalar sonra yapılacak başvuruları da olumsuz etkilemektedir.
Yabancı Çalışma İzni Almak İçin İşverenden İstenilenler:
– Çalışma izni başvuru dilekçesi (Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.)
– Yabancı Personel Başvuru Formu, (Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.)
– Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi (Bu belge elektronik
başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Dernek ve vakıflar ile sağlık hizmeti veren kuruluşlar için, ilgili mercilerinden alınmış faaliyet durumlarını gösterir
belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların (konsorsiyumlar dahil) ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek
tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına “kullanıcı” sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekaletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
Yabancı Çalışma İzni Almak İçin Yabancıdan İstenilen Belgeler:
– Yurtiçinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi örneği, (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
– Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli ikamet tezkeresi olmaması halinde ise, yabancının yurt
dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin ve vize başvurusu yapması zorunludur.
– Pasaport sureti. (Pasaport’un Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi
makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir.) (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line
gönderilecektir.)
– Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.)
– Mesleki hizmetler kapsamında mühendis/mimar/şehir plancısı olarak çalışma izni talep eden yabancının
yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, “Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği”ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” (Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak on-line gönderilecektir.)
YABANCILAR İÇİN ÇALIŞMA İZNİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından tarafından kriterler karşılandığında verilir. Yabancı uyruklunun çalışacağı şirketin yapısı, yabancı uyruklunun görev tanımdan tutunda uyruğuna kadar farklı kriterleri barındırır.
– Yabancının Eşinin ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması
5 yıl boyunca Türkiye dışında 90 gününü geçirmemeleri gerekir.
– Yabancının Eş ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması
5 yıl boyunca Türkiye dışında 90 gününü geçirmemeleri gerekir.
– Yabancıların Sigorta Bildirimleri
İşe başladıktan sonraki 30 gün içinde yapılmak zorundadır.
– Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Yabancı Çalışma İzni Verilmeyen Meslek ve Görevler
Diş Hekimi, Veteriner, Avukatlık, Noterlik, Gümrük Müşavirliği, Güvenlik,
– Yabancılar için Başvuru Formu
Çalışıma izni için ÇSGB web sayfasına yapılan online başvuru sonucunda elde edilen ve çıktısı diğer evraklar ile bakanlığa teslim edilmesi gereken formdur.
– Yabancıdan İstenilen Belgeler
Yabancı uyruklunun görev ünvanı, pozisyonu, uyruğu, işyerinin faaliyet konusuna göre değişiklik göstermektedir.
– Yabancı Personel İstihdam Edecek Kurum/Kuruluştan İstenilen Belgeler
Muhasebe departmanını ilgilendiren evraklardır.
– Yabancı Personel Başvuru Formu
Çalışıma izni için ÇSGB web sayfasına yapılan online başvuru sonucunda elde edilen ve çıktısı diğer evraklar ile bakanlığa teslim edilmesi gereken formdur.
– Yabancı Çalıştırmak İsteyenlerin Yapması Gerekenler
ÇSGB nın web sayfasından online başvuru yapıp çalışma iznin almak çalışma izni aldıkları kişinin SGK sını düzenli ödemek.
– Yabancı Çalıştıran İşverenler
ÇSGB nın öngördüğü ücret üzerinden SGK yatırmak ve eleman istihdam etmek zorundadır.
– Yabancı Çalışma İzninde Yabancıdan İstenilen Belgeler
Yabancı uyruklunun görev ünvanı, pozisyonu, uyruğu, işyerinin faaliyet konusuna göre değişiklik göstermektedir.
– Yabancı Çalışma İzninde Üst Sınır
Süresiz çalışma iznidir. Ya da bağımsız çalışma iznidir. bu tamamen çalışma izni almak isteyen kişi ve kurumun yapısı ile ilgilidir.
– Yabancı Çalışma İzninde Kanuni Çalışmaya Dahil Edilecek Süreler Yabancı Çalışma İzni Süreler
İlk başvur 1 yıllıktır. Sonra 2, 3, 5 ve süresiz.
– Yabancı Çalışma İzninde Başvuruya Eklenecek Belgeler
Firmanın yapısı, yabancı uyruklunun görev ünvanı, uyruğu nedeni ile farklılıklar göstermektedir.
– Yabancı Çalışma İznin de İstisnai Haller
Yabancı uyruklunun TC vatandaşı ile evli olması, TC vatandaşı çocuk sahibi olması, Türk soylu olması.
– Yabancı Çalışma İzni Yönetmeliğin Amacı
Türkiye de çalışan yabancı uyrukluların çalışma izni kriterlerini belirlemek.
– Yabancı Çalışma İzni Uzatma
Çalışma izni bitimine 60 gün kala uzatma işlemlerine başlanabilir. Uzatma işlemi de ilk başvuruda olduğu gibi ÇSGB web sayfasından online olarak yapılır. İşleyiş hemen hemen aynıdır.
– Yabancı Çalışma İzni Türlerine Göre İstenilen Belgeler
Ev hizmetlerinde istihdam edilecek yabancılar ve şirkette çalışacak yabancılar olarak ayrılabilir. Şirkettekiler muhasebe departmanını ilgilendirir, ev hizmetleri işvereni ilgilendir.
– Yabancı Çalışma İzni Süre Uzatma Başvuruları
Online olarak ÇSGB web sayfasından yapılmaktadır. Uzatma başvuruları da ilk başvuruda olduğu gibi yapılmaktadır. Süreç aynı şekilde sistemden kontrol edilir.
– Yabancı Çalışma İzni Süre Uzatımı İşlemi
Online olarak ÇSGB web sayfasından yapılmaktadır. Uzatma başvuruları da ilk başvuruda olduğu gibi yapılmaktadır. Süreç aynı şekilde sistemden kontrol edilir.
– Yabancı Çalışma İzni Online (elektronik) Başvuru Nasıl Yapılır
Kullanıcının e-devlet şifresi ile ÇSGB web sayfasından yapılmaktadır. Bakanlığın istediği evraklar sisteme yüklenir, doldurulması zorunlu alanlar doldurulur, işlem bitiminde çıktı alınır bakanlığa teslim edilir.
– Yabancı Çalışma İzni Olan Yabancıların Sosyal Güvenliği
Çalışma izni çıktıktan sonra en geç 30 gün içinde yapılmak zorundadır.
– Yabancı Çalışma İzni Olan Yabancıların Sigortası
Çalışma izni çıktıktan sonra en geç 30 gün içinde yapılmak zorundadır.
– Yabancı Çalışma İzni Mevzuatları
ÇSGB web sayfasında mevzuatı indirebilirsiniz.
– Yabancı Çalışma İzni Kriterleri
– Yabancı Çalışma İzni Kilit Personel Niteliğindeki Yabancılar
Kriterler uygulanmamaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar olarak
– Yabancı Çalışma İzni İptali
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına hitaben yazılan bir dilekçe ile sistemden online yapabilir. Ayrıca bakanlığa dilekçe ibrazı yaparak ta olabilir
– Yabancı Çalışma İzni İlk Başvuru
Online olarak ÇSGB web sayfasından yapılmaktadır.
– Yabancı Çalışma İzni İçin Türkiye’den veya Türkiye dışından Yapılacak Başvuru
İkametgah izni olanlar Türkiye den başvuru yapar. İkametgah izni yok ise referans numarası alınır.
– Yabancı Çalışma İzni İçin İlgili Mercilerin Eksik Evrak Tespiti Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak Tespiti
Bakanlık eksik evrak tespit ederse online olarak ister.
– Yabancı Çalışma İzni İçin İlgili Mercilerden Görüş Alınması Yabancı Çalışma İzni Görüş Alma
Yurt dışından referans numarası alınarak yapılan başvurularda olur. Güvenlik soruşturmasıdır.
– Yabancı Çalışma İzni İçin Gerekli Kimlik Numarası
İkametgah izninde bulunan 99…. ile başlayan numaradır.
– Yabancı Çalışma İzni Harç Alımı
Çalışma izni onaylandıktan sonra yatırılması gereken harçtır. Bakanlığın öngördüğü bankalara yatırılmalıdır.
– Yabancı Çalışma İzni Genel Bakış
Türkiye de çalışan yabancı uyruklular ÇSGB tarafından verilen izindir.
– Yabancı Çalışma İzni Başvurusu ve İznin Verilmesi Yabancı Çalışma İzni Elektronik Ortam
Online olarak başvuru yapılır. Süreç online olarak takip edilir.
– Yabancı Çalışma İzni Başvurusu İçin İstenilen ve Başvuruya Eklenecek Belgeler
Online başvuru sırasında istenilen belgeleri görebilirsiniz. Yabancı uyruklunun, uyruğu, yapacağı görev, şirket yapısından dolayı farklılıklar vardır.
– Yabancı Çalışma İzni Başvurusu
Online olarak ÇSGB web sayfasından yapılmaktadır.
– Yabancı Çalışma İzni Başvuru Dilekçesi
ÇSGB na hitaben yazılan dilekçedir.
– Yabancı Çalışma İzni Almak İçin
ÇSGB web sayfasından online başvuru yapmak gerekir.
– Yabancı Çalışma İzni Alma
ÇSGB web sayfasından online başvuru yapmak gerekir.
– Yabancı Çalışma İzinleri İle İlgili Değişiklikler
Yabancı çalışma izinleri ile ilgili değişiklikleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı web sayfasında duyurular bölünün de yayınlamaktadır. En önemli değişiklik süre uzatma işlemlerinde tanınan 15 günlük ek süre kaldırılmıştır. Çalışma izni bittiği gün sonuna kadar5 başvurunun bakanlığa teslim edilmesi gereklidir.
– Yabancı Çalışma İzin ve İzin Uzatma Başvuruları
Yabancı çalışma izinleri başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına online olarak yapılır. Süreci gene başvuru yaptığınız sistemden adım adım kontrol edebilirsiniz.. Çalışma izni onaylanınca harcını yatırırsınız. Harç yatınca izin çıkar çalışma izin kartı adresinize gönderilir.
– Yabancı Çalışma İzin İsteminin Reddi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan yabancı uyruklu çalıştırma izni başvuruları değerlendirme kriterleri doğrultusunda uzmanlarca değerlendirilir. Kriterlere uymayan başvurular bakanlıkça reddedilir. Red olan başvurular için 30 gün içinde redde itiraz etme hakkı vardır. Redde itiraz edildiğinde reddin reddi de gelebilir red olan dosya işleme alınıp çalışma iznine dönüşebilir de.
– Yabancı Çalışma İzin Başvurusuna Eklenecek Evraklar
Onli başvuru sırasında şirket ve yabancı uyrukluya ait evraklar sisteme yüklenmek zorundadır. Aksi halde başvuru tamamlanamaz. evraklar şirket yapısı, başvuru türü, yabancı uyruklunun gör tanımına göre değişiklikler gösterir. Bakanlık eksik olan belgeleri tekrar isteme hakkına sahiptir.
– Türk Vatandaşı İle Evli Olanlar
Türk vatandaşı ile 3 yıl evli olan yabancı uyruklular çalışma izni için başvuru yaptıklarında 2 kriterden muaf olurlar. 1 şirketin ödenmiş semayesi 100.000 olma şartı aranmaz. 2. şirkette çalışan sayısına bakılmaz. Yabancı uyruklular uygulanması zorunlu olan ücrette uygulanmaz.
– Türk Vatandaşı ile Evli Olan Yabancılar İçin
Türk vatandaşı ile 3 yıl evli olan yabancı uyruklular çalışma izni için başvuru yaptıklarında 2 kriterden muaf olurlar. 1 şirketin ödenmiş semayesi 100.000 olma şartı aranmaz. 2. şirkette çalışan sayısına bakılmaz. Yabancı uyruklular uygulanması zorunlu olan ücrette uygulanmaz.
– Süre Uzatma Başvurularında İstenilen Belgeler
Çalışma izni süre uzatma işlemlerinde de ilk başvuruda olduğu gibi sisteme evrakalar yüklenecektir. Benzer evraklar sisteme yüklenir. Bakanlığa hitaben yazılmış süre uzatma dilekçesi gibi. Yabancı uyruklunun çalıştığı pozisyon evrakların değişiklik göstermesine neden olur.
– Süre Uzatımına İlişkin Değerlendirme
Süre uzatma işlemlerinde değerlendirme kriterlerine göre bakanlık başvuruyu değerlendirir. Kriterlere uygun ise istenilen süre dahilinde çalışma iznini onaylar. Harca gönderir, Harç yatırılması için 15 gün süre verilir. Harç yatırılınca izin onaylanır. Çalışma izin kartı adrese gönderilir.
– Rüşt Yaşını Doldurmadan Türkiye’ye Gelerek Eğitimini Türkiye’de Tamamlayanlar
Eğitimini Türkiye de tamamlayan yabancı uyruklular öğrenimleri bitince öğrenci ikametlerini normal ikamete çevirirler çalışma iznine başvuru yaparlar. Türkiye de yüksek lisans ve doktora öğrencileri çalışma izni alabilirler. Lisans öğrencileri çalışmazlar.
– Kanuni ve Kesintisiz İkameti Gösterir Belgenin İbrazı
Yabancı uyruklu 5 yıl süre ile Türkiye de çalışma izni ile kesintisiz çalışıyor ise ve ya oturma izni ile oturuyor ise bunu il GÖÇ idaresinden belgeleyebilir. bunun içlin şahsen GÖÇ idaresine başvuru yapmalıdır. Kendilerine Türkiye de ne kadar süredir bulunduğuna ve neden bulunduğuna dair belge verilir. Bu daha çok vatandaşlık başvurularında istenilir.
– Kanuni Çalışma Süresinin Hesaplanması ve Bu Durumu Gösterir Belgenin İbrazı
ÇSGB den alınan çalışma izni ile yabancı uyruklu çalışıyor ise zaten kanuni çalışıyordur. Bunu yabancı uyruklunun kimlik numarası ile ÇSGB den öğrenme ve edinme imkanı vardır. Belgenin nereye hangi kuruma ibra edileceğine bağlı olarak söz konusu belge İl Göç idaresinden de alınabilir.
– Kaçak Yabancı Çalıştırma Cezası
Türkiye de bunun yabancı uyruklular vize sürelerini geçirdiklerinde kaçak duruma düşerler. Deport olmamak için Türkiye den çıkışta kaçak kaldıkları sürenin cezasını ödemeliler. Cezaların ödeyip çıkış yapan yabancı uyruklular ülkelerinin öngördüğü tarihte tekrar giriş yapabilirler.
– İşverenin Çalıştırdığı veya İşten Çıkardığı Yabancıya Bildirim Yükümlülüğü
Yabancı uyruklunun iş aktine son verildikten sonra yabancı uyruklu 10 gün içinde ülkeyi terk etmek zorundadır aksi halde kaçak duruma düşer. Yabancı uyruklu ile bu bilgi paylaşılmalıdır.
– İlk Defa Yabancı Çalışma İzni Başvurusu Yapacak Yabancılardan İstenilen Belgeler
Yabancı uyruklunun çalışacağı şirketin yapısı, alacağı görev, uyruğu istenilen belgelerde değişiklik gösterir. Pasaport, diploma, fotoğraf gibi belgeler istenmektedir. Bazı durularda pasaporta, diplomaya gerek olmayabilir.
– İlk Başvuruda Yabancıdan İstenilen Belgeler
Yabancı uyruklunun çalışacağı şirketin yapısı, alacağı görev, uyruğu istenilen belgelerde değişiklik gösterir. Pasaport, diploma, fotoğraf gibi belgeler istenmektedir. Bazı durularda pasaporta, diplomaya gerek olmayabilir.
– İlk Başvuruda Yabancı Personel İstihdam Edecek Kurum / Kuruluştan İstenilen Belgeler
Kurumun fiziki yapısına göre istenilen belgeler değişiklik gösterecektir. Muhasebe departmanını ilgilendiren belgeler diyebiliriz. Firmanın mali yapısını gösterir belgeler gibi.
– İlgili Mercilerce Evrakların İncelenmesi Yabancı Çalışma İzni Evrakların İncelenmesi
Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığı’na yapılan çalışma izni başvurularında evraklar evrak kayıtan ilgili müdüre atanır, ilgili müdür uzman ataması yapar, uzman inceleme işlemini bitirince ilgili müdürün onayına sunar, ilgili müdür onayı yaptıktan sonra ilgili daire başkanının onayına sunar. Olumlu ise harç istenir. Olumsuz ise gerekçeleri bildirilir.
– Denetleme Yetkisi
Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığından çalışma izni aldıktan sonra 30 gün içinde mutlaka SGK yapılmalıdır. Çalışma izninin denetleme yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik müfettişlerince ve SGK müfettişlerince yapılmaktadır. Denetleme sırasında eksik olan belgeler ve sorumluluklar saptanırsa ciddi anlamda para cezası ile cezalandırılır.
– Çalışma Süreleri ve İkamet İzninde Kesinti Yabancı Çalışma İzni Kesinti
Yabancı uyruklular çalıştıkları sürece çalışma iznini yeniletmek zorundadır. İzin bitmesine 60 gün kala yenileme işlemlerine başvuru yapabilirler. Çalışma izni bittikten sonra yapılan başvurular ilk başvuruya düşer. İkamet izinleri yoksa ülkelerinden referans numarası almak zorunda kalırlar.
– Çalışma İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından alınan çalışma izni süreleri 1, 2,3 4,5 yıllık olabilir. Çalışma izin kartının üzerinde başlangıç ve bitiş tarihi vardır. Bitiş tarihinden itibaren yabancı uyruklu 10 gün içinde ülkeyi terk etmek zorundadır. Çalışma izni devam eden yabancı uyruklunun iş aktine son verildiğinde çalışma izni 5 yıllık bile olsa kalan süre geçersiz kalır.
– Çalışma İzni ve İzin Uzatma Başvurularının Değerlendirilmesi
Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığına yapılan çalışma izni başvurularında evraklar evrak kayıttan ilgili müdüre atanır, ilgili müdür uzman ataması yapar, uzman inceleme işlemini bitirince ilgili müdürün onayına sunar, ilgili müdür onayı yaptıktan sonra ilgili daire başkanının onayına sunar. Olumlu ise harç istenir. Olumsuz ise gerekçeleri bildirilir.
– Çalışma İzni Muafiyetleri Denetleme Yetkisi ve Harç Alımı Yabancı Çalışma İzni Muafiyetleri
Türk Vatandaşı ile evli olan ve ya Türk Vatandaşı çocuğu olan yabancı uyruklular, Türk soylu olan yabancı uyruklular bir takım kriterlerden muaftırlar. Ülkemizde buluna Suriyeliler birçok kriterden muaftırlar. Bunları denetleme yetkisi Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığının iş müfettişleri tarafından yapılır. Harçlar Maliye Bakanlığına ait hesap numarasına yatırılır. Banka bilgilerini bakanlık Harç aşamasında bildirir.
– Çalışma İzni Başvurusunun Yapılacağı Merciler Yabancı Çalışma İzni Başvurular
Yabancı uyruklu personel çalıştırmak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni alınmalıdır. Başvurular bakanlığın web sayfasından online olarak yapılır. Bakanlık tarafından istenilen belgeler bakanlığa teslim edilir. süreci bakanlığın sisteminden takip edebilirsiniz.
– Çalışma Bakanlığın Eksik Evrak Tespiti Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak
Çalışma izni online başvurularında bakanlık tarafından sisteme yüklenir. Sisteme yüklenmeyen ve ya yanlış yüklenen belgeleri uzman teslim ettikten sonra eksik evrak olarak kullanıcıya mail yoluyla bildirir. Kullanıcı bu evrakları bakanlığın öngördüğü sürede sisteme yüklemek zorundadır. aksi halde dosya işlemden kaldırılır.
– Bilimsel, Kültürel ve Sportif Amaçlarla Kısa Süreli Gelen Yabancıların Çalışma İzinleri
Türkiye de bilimsel, kültürel ve sportif amaçlarla kısa süreli gelen yabancı uyruklular Çalışma ve Sosyal güvenlik Bakanlığından çalışma izni başvurusunda bulunulmaz bunlar muaf tutulur.
– Bildirim Yükümlülüğü, Denetleme Yetkisi ve Harç Alımı
Çalışıma ve sosyal güvenlik bakanlığından çalışma izni aldıktan sonra 30 gün içinde mutlaka SGK yapılmalıdır. Çalışma izninin denetleme yetkisi Çalışma ve Sosyal Güvenlik müfettişlerince ve SGK müfettişlerince yapılmaktadır. Denetleme sırasında eksik olan belgeler ve sorumluluklar saptanırsa ciddi anlamda para cezası ile cezalandırılır.
– Avrupa Birliği Üyesi Ülke Vatandaşları ile Bunların Eş ve Çocukları
Çalışma izni alabilmek için bakanlığın öngördüğü kriterlere uymak gereklidir. Avrupa Birliği Üyesi Ülke Vatandaşları ile Bunların Eş ve Çocukları olmak ayrıcalık sağlamaz. Kriterlere uyularak çalışma izni alan yabancının eş ve çocukları da bu izine bağlı olarak ikametgah izni alabilirler.
– Yabancının Eş ve Bakmakla Yükümlü Olduğu Çocuklarının Süreli Çalışma İzni Başvuruları: Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da; yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları koşulu ile Kanun ve Yönetmelik hükümlerine göre süreli çalışma izni verilebilir.
– Yabancı Çalışma İzni Kanuni ve Kesintisiz İkameti Gösterir Belgenin İbrazı: Kanunun 5 inci Yabancı Çalışma İzni ile Yönetmeliğin 28 inci Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen en az beş yıllık kanuni ve kesintisiz ikamet koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Bakanlığa süreli çalışma izni başvurusu sırasında iletilir. Beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet koşulunun değerlendirilmesi, Kanunun 9 uncu Yabancı Çalışma İzni sinde belirtilen hususlara tabidir.
– Yabancının Eş ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması: Yabancının eş ve çocuklarının Yönetmeliğin 28 inci Yabancı Çalışma İzni sine göre en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreleri ikametten sayılır.
– Kanuni ve Kesintisiz İkameti Gösterir Belgenin İbrazı: Kanunun 6 ncı Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen, yabancının en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Bakanlığa süresiz yabancı çalışma izni başvurusu sırasında iletilir. Sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet koşulunun değerlendirilmesi Kanunun 9 uncu Yabancı Çalışma İzni sinde belirtilen hususlara tabidir.
– Yabancının, Eşinin ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması: Yabancının en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreler dikkate alınmaz. Ancak, Kanunun 5 inci Yabancı Çalışma İzni sinin 4 üncü fıkrası uyarınca, yabancının beraberinde Türkiye’ye gelerek, yabancı ile birlikte ikamet eden, aynı zamanda öğrenim gören eş ve çocuklarının öğrenim süreleri ikametten sayılır.
– Kanuni Çalışma Süresinin Hesaplanması ve Bu Durumu Gösterir Belgenin İbrazı: Kanunun 6 ncı Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen yabancının toplam altı yıllık kanuni çalışmasının bulunması koşulunun yerine getirildiği hususu ilgili mercilerden alınacak belge ile kanıtlanır ve bu belge diğer belgelerle birlikte Bakanlığa süresiz çalışma izni başvurusu sırasında iletilir. Toplam altı yıllık kanuni çalışma koşulu değerlendirilirken Kanunun 9 uncu Yabancı Çalışma İzni sinde belirtilen hususlar dikkate alınır.
– Kanuni ve Kesintisiz İkameti Gösterir Belgenin İbrazı: Kanunun 7 nci Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen, yabancının en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirildiği emniyet makamlarından alınacak belge ile kanıtlanır. Bu belge diğer belgelerle birlikte Bakanlığa bağımsız yabancı çalışma izni başvurusu sırasında iletilir. Beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etme koşulunun değerlendirilmesi Kanunun 9 uncu Yabancı Çalışma İzni sinde belirtilen hususlara tabidir.
– Yabancının, Eşinin ve Çocukların Kanuni ve Kesintisiz İkamet Sürelerinin Hesaplanması: Yabancının en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması koşulunun yerine getirilip getirilmediği değerlendirilirken, öğrenimde geçen süreler dikkate alınmaz. Diğer taraftan, Kanunun 5 inci Yabancı Çalışma İzni sinin dördüncü fıkrası uyarınca, yabancının beraberinde Türkiye’ye gelerek, yabancı ile birlikte ikamet eden, aynı zamanda öğrenim gören eş ve çocuklarının, öğrenim süreleri ikametten sayılır.
YABANCIYA ÇALIŞMA İZNİ ALMAK İÇİN
Yabancı çalışma izni almak için gerekli.
Yabancıların çalışma izini taleplerine ilişkin işlemlerin objektif ve hızlı bir şekilde sonuçlandırılmasını teminen 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13 üncü maddesi uyarınca; Bakanlık Makamının Olur’larıyla değerlendirme kriterleri belirlenmiştir. 2/8/2010 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanacak olan değerlendirme kriterleri aşağıda belirtilmiştir:
1- Yabancı Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır.
2- İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az YÜZBİN TL veya brüt satışlarının en az SEKİZYÜZBİN TL veya son yıl ihracat tutarının en az İKİYÜZELLİBİN ABD Doları olması gerekmektedir.
3- Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2 nci madde, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1 inci ve 2 inci maddeler uygulanmayacaktır.
4- İzin isteyen şirket ortağı yabancının, KIRKBİN TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
5- İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az;
a) Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı,
b) Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
c) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar ile öğretmenler için asgari ücretin 3 katı,
d) Ev hizmetleri ile diğer mesleklerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1 katı olması gerekmektedir.
6- Bünyelerinde izinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az dört yıldızlı turizm işletmeleri ile belgeli tatil köylerinin, masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren talepleri değerlendirmeye alınacak, bu kapsamda bulunmayan işletme ve işyerlerinin talepleri ise uygun bulunmayacaktır.
7- Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde, eğlence sektörü ile turizm-animasyon organizasyon firmalarında istihdam edilecek yabancılar için en az 10 T.C. vatandaşı çalıştırılması halinde ayrıca kota uygulanmayacaktır.
YURT İÇİNDEN VE YURT DIŞINDAN YAPILACAK ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURULARI
Yabancı uyruklunun geçerli en az 6 aylık ikametgah izni var ise yurt içinden başvuru yapılabilir. Başvurular Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının web sayfasından online olarak yapılmaktadır.
Yabancı uyruklu ülkelerindeki TC konsolosluklarından referans numarası alınır. Referans numarası almak için de bazı evrakalar gereklidir. Alınan referans numarası ilk adımdır, çalışma izni gene Türkiye’den çıkarılacaktır. İzin çıkınca işlem tamamlanır Türkiye’ye giriş yapılır.
YERLEŞMİŞ SAYILAN YABANCILAR VE YABANCILARIN ÇOCUKLARI
Yerleşmiş sayılmak diye bir kavram yoktur. Yabancı uyruklu yabancı çalışma izni ve ya oturma izni ile Türkiye de yasal olarak bulunuyordur. Yabancı uyruklunun mevcut çalışma iznine bağlı olarak eş ve çocukları ikametgah izni alırlar.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ ÜST SINIR
Çalışma izninin süresi, Kanunda ve Yönetmelikte yer alan çalışma izinlerinin verilmesi ve uzatılmasına ilişkin süreler de dikkate alınarak, hizmet akdinin veya işin süresinden daha uzun olamaz.
Çalışma İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi:
1. Pasaportunun geçerlilik süresinin uzatılmaması,
2. Yabancının mücbir sebepler dışında aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması,
3. Geçerlilik süresinin sona ermesi,
4. İkamet tezkeresinin geçersiz hale gelmesi ya da geçerlilik süresinin uzatılmaması.
Yabancı Çalışma İzninin Geçerliliğini Kaybetmesi İzinlerin Sınırlandırılması ve Sınırlandırmaya İlişkin İstisnai Durumlar:
Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıldığı hallerde, belirli bir süre için, tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibariyle sınırlandırılabilir. Ancak Kanunun 6. Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen hüküm uyarınca süresiz yabancı çalışma izninin verilmesinde bu sınırlandırma yapılmaz. Bakanlık, sınırlandırmayı gelişmelere ve taleplere bağlı olarak re’sen yapabilir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ MUAFİYETLER
A) Özel kanunlarda belirlenen hükümler saklı kalmak ve yabancı ile işverenin diğer kanunlardan doğan yükümlülüklerini yerine getirmeleri kaydıyla;
1 – Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerle çalışma izninden muaf tutulanların,
2 – Daimi ikametgahları yurt dışında olup bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler amacıyla bir aydan az, sportif faaliyetler amacıyla dört aydan az süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların,
3 – Türkiye’ye ithal edilen makine ve teçhizatın montajı, bakım ve onarımı, kullanımına ilişkin eğitiminin verilmesi veya teçhizatı teslim almak veya Türkiye’de arızalanan araçların tamiri amacıyla; Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla gelenlerin,
4 – Türkiye’den ihraç edilen ya da Türkiye’ye ithal edilen mal ve hizmetlerin kullanılmasına ilişkin eğitim amacıyla Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren üç ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla Türkiye’de bulunanların,
5 – Belgeli turizm işletmelerinin sınırları dışında faaliyette bulunacak fuar ve sirklerde gösteri ve benzeri görevli olarak Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren altı ayı geçmemek ve bu durumu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlamak koşuluyla bulunanların,
6 – İki yılı geçmemek ve eğitim süresiyle sınırlı olmak üzere durumunu ibraz edeceği belgeler ile kanıtlayarak üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi ve görgülerini artırmak üzere gelen yabancıların,
7 – Sosyokültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında altı ayı aşmayan bir sürede Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili mercilerce bildirilenlerin,
8 – Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının (Ulusal Ajans) yürüttüğü programlar kapsamında gelecek yabancıların program süresince,
9 – Kapsamı ve süresi konusunda Bakanlık, İçişleri ve Dışişleri Bakanlığı ile Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığının mutabakata vardığı uluslararası stajyer öğrenci programları çerçevesinde staj görecek yabancıların,
10- Görev süresi sekiz ayı geçmemek kaydıyla Türkiye’ye gelen tur operatörü temsilcisi yabancıların,
11- Türkiye Futbol Federasyonunca veya Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörlerin sözleşmeleri süresince,
12- Gemi adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşme’nin I/10 Kuralına göre devletlerle yapılan ikili protokoller gereği, ilgili idareden “Uygunluk Onayı Belgesi” almış Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı ve kabotaj hattı dışında çalışan gemilerde görev yapan yabancı gemi adamlarının,
13- Türkiye Avrupa Birliği Mali İşbirliği Programları kapsamında yürütülen projelerde görevlendirilen yabancı uzmanların, görevleri süresince, yabancı çalışma izni almalarına gerek bulunmamaktadır.
B)- Mesleki hizmetler kapsamında olup, muafiyet hükümlerine tabi yabancı mimar, mühendis ve şehir plancılarının, hizmet sürelerinin bir ayı aşması durumunda akademik ve mesleki yeterliliğini tamamlayarak Bakanlıktan çalışma izni alması, ilgili meslek kuruluşuna geçici üye olması ve ulusal kurum ve kuruluşların uygulamalarına uyması zorunludur.
C)- Muafiyet süreleri uzatılamaz. Ayrıca birinci fıkranın (b), (c), (ç), (d), (f) ve (h) bentleri kapsamındaki yabancılar, bir takvim yılı içinde muafiyet hükümlerinden sadece bir kez yararlanır. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için yabancının daha önce aynı amaçla almış olduğu ikamet tezkeresinin bitiş tarihinden itibaren üç ay geçmiş olması şartı aranır. Muafiyet sürelerinden daha fazla çalışılacak olunması durumunda Bakanlıktan çalışma izni alınması zorunludur. D)- Bu Yabancı Çalışma İzni de sayılan yabancılar, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içerisinde ve her halükarda faaliyetlerine başlamadan önce geliş amaçlarını, ne kadar süre ile ve nerede kalacaklarına ilişkin bilgileri, bulundukları yerin emniyet makamlarına bildirerek ikamet tezkeresi almak zorundadırlar. Muafiyet hükümlerinden yararlanacak yabancılara ilişkin sosyal güvenlikle ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi zorunludur. Bu Yabancı Çalışma İzni kapsamında ikamet tezkeresi düzenlenen yabancıların kimlik bilgileri ile çalışacakları işyerlerinin unvan ve Sosyal Güvenlik Kurumu işyeri sicil numaraları emniyet makamları tarafından her ay Bakanlığa bildirilir.
Yabancı Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi Çalışma izninden muaf olan yabancılara istekleri halinde şekli ve içeriği Bakanlıkça belirlenecek “Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi” düzenlenir.
Bildirim Yükümlülüğü, Denetleme Yetkisi ve Harç Alımı: Bildirim Yükümlülükleri Kanunun 18 ve 19 uncu Yabancı Çalışma İzni leri ile Geçici 2 ve Geçici 3 üncü Yabancı Çalışma İzinlerinde düzenlenen bildirime ilişkin yükümlülükler, Kanunun öngördüğü hallerde ve Kanunun öngördüğü süreler içerisinde, Yönetmelik ekindeki, Yabancı Personel Başvuru Formunun doldurulması suretiyle yerine getirilir. Bu bildirimler ayrıca, Bakanlığa elektronik posta yolu ile de iletilir.
Denetleme Yetkisi Kanun ve Yönetmelikte yabancılara ve yabancıları çalıştıran işverenlere atfedilmiş yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği, Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri tarafından, yürürlükteki İş Kanununun, Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi başlıklı bölümünde yer alan hükümlerine göre denetlenir. Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin teftiş ve denetim elemanları, kendi mevzuatları gereğince iş yerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenlerle yabancıların Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini de denetler. Denetim sonuçları ayrıca Bakanlığa bildirilir. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde, denetim sonuçlarını ilgili mercilere bildirir.
Yabancı Çalışma İzni Harç Alımı: Yabancılara verilecek çalışma izin belgeleri ve süre uzatımları 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (6) sayılı tarifenin (IV) nolu bölümüne göre harca tabidir. Çalışma izin belgesi harçlarını tespit etmeye, karşılıklılık ilkesi göz önünde tutularak Dış işleri Bakanlığı yetkilidir.
Özel Öğretim Kurumları Kanunu Kapsamında Çalışacak Yabancıların Çalışma İzinleri: Yabancı Çalışma İzni 8/6/1965 tarihli ve 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında çalışacak yabancılar, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine tabidir. Bu kapsamdaki yabancıların çalışma izinleri, Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca Bakanlık tarafından verilir. Çalışma izinlerinin verilmesinde Milli Eğitim Bakanlığı ile diğer ilgili mercilerin görüşleri alınır.
İlgili Mercilerin İç Mevzuat Düzenlemeleri İlgili merciler Kanun ve Yönetmeliğin uygulamasına ilişkin iç düzenlemelerini, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç bir ay içinde yaparlar. Mesleki Hizmetler Kapsamında Çalışacak Yabancıların İlgili Meslek Kuruluşlarına Üye Olmaları Mesleki hizmetler kapsamında yurt dışından yapılan başvurularda yabancı çalışma izni alan mühendis, mimar ve şehir plancılarının Türkiye’ye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde, ilgili meslek odasına üyelikleri zorunludur. Bu durumda olan yabancıların meslek odasına üyelik yükümlülüğünün başlangıcı, yabancının Türkiye’ye giriş yaptığı tarih itibariyle başlar. Mesleki hizmetlerle ilgili çalışma iznine bağlı ikamet izni verilmesinde, ilgili meslek odasına üyelik koşulu dikkate alınır.
Geçici Yabancı Çalışma İzni Mesleki hizmetler kapsamında çalışma izni uzatma talebinde bulunan yabancıların Kanunun yürürlüğe girmesinden önce diğer merciler tarafından verilen çalışma izinleri akademik ve mesleki yeterliliğe ilişkin prosedürün tamamlanabilmesi için bir yılı geçmemek kaydıyla uzatılabilir.
Özel öğretim kurumlarında çalışacak yabancı uyruklular öğretmen ve usta öğretici olarak çalışacaklar ise Milli Eğitim Müdürlüklerinden ön izin almak zorundalar. Öğretmen olarak çalışacak yabancı uyruklular daha öncesinde YÖK ten denklik belgesi de almak zorundalar. Çalışma izni son adımdır.
ÇALIŞMA VİZESİ VE ÇALIŞMA İZNİ
Çalışma Vizesi: Vize kavramı; bir ülkeye girmek veya bir ülkeden çıkmak için yetkili makamlardan alınması gerekli izin şeklinde tanımlanmaktadır.
Vize: Pasaport kullanarak ülkeye girilebilmesi için pasaporta yapılan onaydır. Belgeyi geçerli sayma ve giriş çıkışta sorun olmadığını belirtir. Pasaportu veren otoriteyi yani devleti tanıma anlamı da taşır.
Vize etiketinin amaç bölümündeki şerhler, vizenin hangi amaca yönelik olarak; çalışma, öğrenim, araştırma, tedavi, ziyaret, spor, turistik amaçla verildiğini göstermektedir.
Kural olarak, yabancıların amaçlarına uygun vizeyle ülkeye giriş yapmaları gerekir ve her türlü vize giriş vizesi fonksiyonuna sahiptir.
Çalışma vizesi yabancının ikamet ettiği ülkedeki Türk Dış Temsilciliğine çalışma amaçlı olarak başvurması neticesinde, Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile ilgili kurumların (İçişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı) eşzamanlı olarak bilgilendirilmesi ve görüşlerinin alınması neticesinde verilen bir vize çeşididir. Çalışma izni ve vizesine ilişkin başvurular hakkında; İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından, yabancının Türkiye’deki ikameti açısından, inceleme yapılmaktadır. Yapılan inceleme üzerine İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün başvurular hakkında oluşan görüşleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmekte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da söz konusu görüşler doğrultusunda çalışma izin başvurusunu sonuçlandırmaktadır. Görüş sürecinde doğabilecek gecikmeleri önlemek ve çalışma vizesi müracaatların daha hızlı bir prosedürle sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla görüşlerin online olarak alınması sağlanmıştır. Onbeş gün içerisinde olumsuz bir görüş bildirilmediği takdirde, İçişleri Bakanlığının çalışma izni ve çalışma vizesi hakkındaki görüşleri olumlu kabul edilmektedir. Diğer taraftan, “Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik” kapsamındaki çalışma izni ve vizesi taleplerinde bu süre on gün olarak kabul edilmektedir.
Çalışma Vizesinin Şartları ve İstisnaları
Aşağıda belirtilen bazı yabancılar, dış temsilcilikler kanalıyla çalışma vizesi almak şartlarından istisna tutulurlar.
– Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az altı ay süreli ikamet izni almış olup da bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş olan yabancılar
(çalışma izninin verildiği tarihte ikamet tezkeresinin süresi sona ermiş olan yabancılar ise çalışma vizesi almak zorundadırlar)
– Süresi sona eren çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç on beş gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekmekte olup, bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları,
ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabi olacağından (Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Madde 8) anılan süre içerisinde çalışma izni uzatma başvurusu kabul edilerek çalışma
izin süresi uzatılan yabancılar.
Ancak, insan ticaretine konu olan veya olabilecek alanlarda çalışacak yabancılar için altı ay süreyle ikamet etmiş olması konusu dikkate alınmayarak, her defasında dış temsilciliklerimizden çalışma vizesi almaları koşulu aranır. (Uygulama Yönetmeliği Madde 7/2) Çalışma izni alan yabancı sanatçıların, çalışma izni geçerlilik süresini uzattırma veya işyeri değişikliği nedeniyle yeni aldıkları çalışma iznine istinaden ikamet tezkeresi alabilmeleri veya mevcut tezkerelerinin süresini uzattırabilmeleri için, her defasında Türkiye’nin dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak gelmeleri şartı aranır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ ALANLARIN GİRİŞ VİZELERİ
Çalışma Vizesi Nasıl Alınır:
Türkiye’de çalışmayı düşündüğünüz şirketle aranızda düzenlenen iş sözleşmesi (şirket ortakları hariç) ile şirketin faaliyet belgesi, ticaret Sicili gazetesi, pasaportun aslı ve fotokopisi, bir adet fotoğraf, vize formu ile ikamet ettiğiniz ülkedeki Türkiye Büyükelçiliğine müracaat ettiğiniz gün, Büyükelçilik tarafından sizin e-posta adresinize bir referans numarası gönderilecektir.
Büyükelçilikten aldığınız referans numarasını hemen çalışacağınız şirkete veya işlemleri biz yapıyorsan bize bildirmeniz gerekmektedir. Online başvuru yapılması ve ardından kanunda öngörülen bilgi ve belgelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na iletilir. Yabancı çalışma izin işlemlerinizle ilgili Büyükelçiliğe olumlu sonuç ulaştığı zaman pasaportunuzla ve yabancı çalışma izin belgesi harcıyla (bu harç tutarı ülkeden ülkeye değişmektedir) büyükelçiliğe müracaat ettiğinizde yaklaşık 3 gün içerisinde çalışma vizesi alırsınız.
Aldığınız çalışma vizesi ile Türkiye’ye giriş yapar ve 30 gün içerisinde çalıştığınız İl Emniyet Müdürlüğü’nden ikamet tezkeresi almalısınız.
– Çalışma vizesi de vize türlerinden biridir. Çalışma izni almak için yurt dışından referans numarası alındıktan sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni başvurusu yapılır. Çalışma izni çıktıktan sonra yabancı uyruklu referans numarası aldığı konsolosluğa tekrar gider işlemlerini tamamlar pasaportuna çalışma vizesi basılır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ TÜRLERİ
– Süreli Çalışma İzni
– Süresiz Çalışma İzni
– Bağımsız Çalışma İzni
– İstisnai Çalışma İzni
BAĞIMSIZ YABANCI ÇALIŞMA İZNİ
Yabancının icra etmeyi arzuladığı faaliyete yönelik bilimsel, teknik veya mesleki eğitimi olduğunu ispatlayan belgeler |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranarak on-line gönderilecektir| Yabancının en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması şartının yerine getirildiğini kanıtlayan emniyet makamlarından alınan belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranarak on-line gönderilecektir| Bu Yönetmeliğin 40. maddesinde istenilebileceği belirtilen belgeler.
Yabancı Çalışma İzni Yönetmeliğin amacı:
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamında, Türkiye’de çalışacak yabancıların her türlü çalışma izinlerinin verilmesi, sınırlandırılması, iptali, çalışma izninden muaf tutulacak yabancılar ile bildirim yükümlülüklerinin nasıl yerine getirileceğine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yabancı Çalışma İzni Genel Bakış
Bu Yönetmelik, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 22 nci Yabancı Çalışma İzni ne dayanılarak hazırlanmıştır.
1) Şirketin üst yönetiminde ya da yürütme pozisyonunda çalışmak,
2) Şirketin tamamını veya bir bölümünü yönetmek,
3) Şirketin denetçilerinin, idari veya teknik personelinin işlerini denetlemek veya kontrol etmek,
4) Şirkete yeni personel almak ya da mevcut personelin işine son vermek veya bu konularda teklif yapmak, alanlarından en az bir tanesinde görev alan veya bu konularda yetki sahibi; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, şirket müdürü, şirket müdür yardımcısı ve benzeri mevkilerde görev yapan kişiyi,
Uzman: Kuruluşun hizmetleri, araştırma cihazları, teknikleri ya da yönetimi için temel sayılan, herkes tarafından bilinmeyen bilgiye sahip olan kişiyi, |Böyle bir bilginin olduğunun irdelenmesi için, sadece kuruluşa özgü olan veriler göz önünde tutulmayacak, aynı zamanda bu kişinin özel teknik bilgi gerektiren bir işle ilgili yüksek nitelik düzeyine sahip olup olmadığı da ilgili merciler tarafından incelenecektir| ifade eder.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni: Bağımsız yabancı çalışma izni verilen yabancıların ikamet izin süreleri, yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatlerine ilişkin mevzuata göre İçişleri Bakanlığınca belirlenir. Bağımsız yabancı çalışma izni, işin mahiyeti değişmediği sürece, yabancı tarafından ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır. Emniyet makamlarınca, bağımsız yabancı çalışma iznine istinaden verilen ikamet izin sürelerinin uzatılmaması halinde, Bakanlığa bilgi verilir.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İznine Esas Belgelerin Yanı Sıra, İstenilebilecek Diğer Belgeler: Bağımsız yabancı çalışma izninin değerlendirilmesinde dikkate alınmak üzere; yabancının faaliyetinin, ulusal ekonomiye sağlayacağı katkı ve yabancının icra edeceği faaliyet için yeterli miktarda gelire sahip olduğunu kanıtlayan belgeler, diğer belgelerle birlikte Bakanlığa iletilmesi istenebilir.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İzni Müracaat Belgesi: Bağımsız yabancı çalışma izni verilmesi uygun bulunan yabancıya, bağımsız çalışabileceğine ilişkin “Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi” verilir.
– Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesinin Geçerliliği: Bağımsız çalışma izni müracaat belgesi, verildiği tarihten itibaren üç ay süreyle geçerlidir. Yabancıya, iş yerini kurmasının ardından, ticaret sicil kaydını Bakanlığa ibraz etmesi halinde bağımsız yabancı çalışma izni verilebilir. Yabancıya bağımsız çalışma izni verilmemesi halinde, ticaret sicil kayıtlarını tutan makama ve yabancının Türkiye’deki durumunun ikamet izni açısından değerlendirilebilmesi ve gerektiğinde yabancının izinsiz ikametinin önlenmesi amacıyla Bakanlıkça emniyet makamlarına bilgi verilir.
– Bağımsız çalışma izni yabancılara Türkiye de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilen bir izindir.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İzinlerinin Verilmesi ve Uzatılması ile Uzatmanın İkametle İlişkisi
Bağımsız çalışma izni yabancılara Türkiye de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilen bir izindir. Çalışma izni geçerli olduğu sürece ikametgah izni yerine de geçer.
– Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesinin Geçerliliği
Bağımsız çalışma izni yabancılara Türkiye de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşulu ile verilen bir izindir. Çalışma izni geçerli olduğu sürece ikametgah izni yerine de geçer. Müracaat formu bakanlığın uygun gördüğü gün içinde bakanlığa teslim edilmelidir. Başvuru sonlandırıldığında yazar
– Bağımsız Yabancı Çalışma İznine Esas Belgelerin Yanı Sıra, İstenilebilecek Diğer Belgeler
Bağımsız çalışma izni sanılanın aksine her isteyene verilen bir izin değildir, bakanlar kurulu kararı ile verilen üst düzey bir izindir. Bağımsız çalışma izni alabilmek için bir takım kriterleri taşımak gereklidir. Çalışma iznini alayım istediğim işi yaparım demek değildir. çalışma izni alabilmek için iş yeri yapılan bir iş olmalıdır.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni
Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izinleri geçerli olduğu sürece aynı zamanda ikamet izni yerine de geçer. ayrıca bir ikamet izni alın asına gerek yoktur. Bağımsız çalışma izni almakta sanılanın aksine çok zordur. Vasıflı olmak gereklidir.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İzni Müracaat Belgesi
Bağımsız çalışma izni almak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının web sayfasından online başvuru yapılır. Başvuru tamamlandıktan sonra çıktı alınır, bu alınan çıktı müracaat belgesidir. İstenilen diğer belgeler ile bakanlığa gene bakanlığın uygun gördüğü süre zarfında teslim edilmelidir. aksi takdirde geçersiz olur.
– Bağımsız Yabancı Çalışma İzinlerinin Verilmesi ve Uzatılması ile Uzatmanın İkametle İlişkisi
Bağımsız Yabancı çalışma izni; Yabancıların Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları, çalışmalarının, ekonomik kalkınma açısından katma değer yaratması ve istihdam üzerinde olumlu etki yapacak olması koşuluyla verilebilir. İstihdam üzerindeki etkinin belirlenmesinde ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınır. Mesleki hizmetler kapsamında kalan yabancılar, ilgili mevzuat çerçevesinde, ilgili mercilerden aldıkları, mesleklerini icra ettiklerine dair bir belgeyi diğer belgelerin yanı sıra Bakanlığa ibraz ederler.
SÜRELİ ÇALIŞMA İZNİ
– Türkiye’de çalışmak üzere gelen yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının çalışma izni talebinde bulunmaları durumunda, yabancı ile birlikte en az beş yıl süreyle kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olduklarını kanıtlayan emniyet makamlarından alınan belge.
– Süreli Yabancı Çalışma İzninin Uzatılması Süreli Çalışma İzninin Uzatılmasında
Süreli veya süresiz çalışma izni uzatma işlemleri çalışma izni bitimine en erken 60 gün kala yapılmaya başlanır. Süre uzatma işlemleri de online olarak yapılmaktadır. İlk başvurudan farklı değildir. Aynı şekilde evrakalar sisteme yüklenir. Başvuru formu ve diğer belgeler istenilen sürede bakanlığa teslim edilir.
– Süreli Yabancı Çalışma İzninin Coğrafi Alanı
Yabancı uyruklu Türkiye’de çalışacak ise coğrafi alan ayırt etmeksizin ÇSGB dan çalışma izni almak zorundadır. Serbest bölgede çalışacak yabancı uyruklular ÇSGB den izin almazlar. Serbest bölge müdürlüklerinden detaylı bilgi alabilirler.
Bakanlık, süreli çalışma izninin geçerlilik alanını şehir, idari sınır veya coğrafi bölge gibi girdileri baz alarak genişletebilir veya daraltabilir. Bu durumun uygulanması halinde, Bakanlık bu kararını çalışma izni bildiriminde bulunduğu ilgili mercilere bildirir.
– Süreli Yabancı Çalışma İzni
Süreli çalışma izni denildiğinde ilk kez Türkiye de çalışacak yabancı uyruklular ve ya 5 yılın altın da Türkiye de çalışmakta olan yabancı uyruklular akla gelir. İlk başvuru sonucu her zaman 1 yıllık çalışma izni alınır. Daha sonra 2 yıl, 3 yıl, 5 yıl ve süresiz alınır.
– Süreli Yabancı Çalışma İzni: Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni; belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak ve en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilir.
– Süreli Yabancı Çalışma İzninin Uzatılması Süreli çalışma izninin uzatılması: Kanunun 5 inci Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen uzatılmaya ilişkin süreler esas alınır. Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra; aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere çalışma izninin süresi en fazla üç yıl daha uzatılabilir.
SÜRESİZ YABANCI ÇALIŞMA İZNİ
– Yabancının en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması şartının yerine getirildiğini kanıtlayan emniyet makamlarından alınan belge veya Yabancının toplam altı yıllık kanuni çalışmasının bulunması şartının yerine getirildiğini kanıtlayan ilgili mercilerden alınan belge.
– Süresiz yabancı çalışma izni, Türkiye de 5 yıl kesintisiz çalışma izni ile çalışan yabancı uyruklular 5 yılın sonunda süresiz çalışma iznine başvuru hakkı kazanırlar. süresiz çalışma izin başvurularının sonucu her zaman olumlu olmayabilir. Bakanlığın takdirindedir. Bakanlık uygun görür ise süresiz çalışma izni verir. Uygun görmez ise başvurunun niteliğine göre en uzun sürede çalışma izni verirler.
– Süresiz Çalışma İzni
Türkiye de 5 yıl kesintisiz çalışma izni ile çalışan yabancı uyruklular 5 yılın sonunda süresiz çalışma iznine başvuru hakkı kazanırlar. süresiz çalışma izin başvurularının sonucu her zaman olumlu olmayabilir. Bakanlığın takdirindedir. Bakanlık uygun görür ise süresiz çalışma izni verir. Uygun görmez ise başvurunun niteliğine göre en uzun sürede çalışma izni verirler.
– Süresiz Yabancı Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni: Süresiz çalışma izni verilen yabancıların ikamet izin süreleri, yabancıların Türkiye’de ikamet ve seyahatlerine ilişkin mevzuata göre İçişleri Bakanlığınca belirlenir. Süresiz çalışma izni, kapsamında bir değişiklik olmadığı sürece, ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır. Emniyet makamlarınca, süresiz yabancı çalışma iznine istinaden verilen ikamet izin sürelerinin uzatılmaması halinde, Bakanlığa bilgi verilir.
– Yabancının en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olması halinde, emniyet makamlarından alınan kanıtlayıcı belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir. Veya Yabancının toplam altı yıllık kanuni çalışmasının bulunması halinde, çalışılan işyeri unvanları ile SGK numaralarını belirtir yazılı beyan |Bu beyan elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecek olup, beyanın doğruluğunun teyidi Bakanlıkça yapılacaktır.
– Süresiz Yabancı Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni
Süresiz çalışma izni almak oldukça zordur. 5 yıl kesintisiz çalışma izni ile çalışan yabancı uyruklular başvuru yapabilirler. Ama her başvuru olumlu değerlendirilmez. Süresiz çalışma izni alan yabancı uyruklu aynı zamanda süresiz oturma izni sahibi de oluyor.
– Süresiz Yabancı Çalışma İzinleri nin Verilmesi ve Uzatılması ile Yabancı Çalışma İzni Uzatmanın İkametle İlişkisi: Süresiz Yabancı Çalışma İzni Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve ilgili mercilerin uygun görmesi durumunda; belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın süresiz yabancı çalışma izni verilebilir.
İSTİSNAİ ÇALIŞMA İZNİ
– İstisnai çalışma izni bakanlar kurulu kararı ile verilen izindir. Yabancı uyruklunun TC vatandaşı ile evli olması, Türk soylu olması da istisnalar arasındadır. ama bu istisnalar çalışma iznine yedirilmiştir. yani mevcut kriterler uygulanmaz anlamını taşır.
– Yabancıların Kanunun 8 inci Yabancı Çalışma İzni sinde sayılan statülerini kanıtlayan belgeler,
– Türk vatandaşı bir kişi ile evli olan yabancılar için, Türk vatandaşı eşine ait vukuatlı nüfus kayıt örneğinin aslı.
Yabancı Personel Çalıştıracak Kurum veya Kuruluştan İstenilen Belgeler:
– Yabancı Çalışma izni başvuru dilekçesi,
– Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu,
– Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin aslı veya kuruluşça onaylı örneği,
– Yabancı öğretmen istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığından alınmış ”Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni” ile Milli Eğitim Bakanlığından alınmış ruhsatnamesi veya bağlı bulunduğu belediyeden alınmış “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı” örneği,
– Dernek ve vakıflar ile sağlık hizmeti veren kuruluşlar için, ilgili mercilerinden alınmış faaliyet durumlarını gösterir belge, || Belgeli turizm kuruluşları için, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış işletme ve yatırım belgesinin sureti,
– Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslar arası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların (konsorsiyumlar dahil) ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge,
– Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu ve yabancı ile yapılan sözleşme örneği.
– Yabancı Çalışma İznin de İstisnai Haller: Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe; ulusal mevzuata aykırı davranmamak ve mesleki hizmetlere ilişkin mevzuata uymak kaydıyla, ilgili mercilerin görüşleri de dikkate alınmak suretiyle, statüleri bu bölümün müteakip Yabancı Çalışma İzni lerinde belirtilen yabancılara, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir. İstisnai çalışma izinlerinin uzatılması ve iptali, Yönetmeliğin genel hükümlerindeki prosedüre tabidir. Ayrıca, istisnai yabancı çalışma izinleri, ilgili mesleki mevzuatın gereklerinin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde de iptal edilir. İstisnai çalışma izinlerinin verilmesi, iptali ve uzatılmasına ilişkin kararlar, ilgili mercilere iletilir.
– Türk Vatandaşı ile Evli Olan Yabancılar İçin Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan yabancılardan; İkamete ilişkin süre koşulu aranmaksızın Türkiye’de kanuni olarak bulunanlar, doğrudan Bakanlığa istisnai yabancı çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Evli kalma süresi üç yılı doldurmadan evliliğin sona ermesi veya evliliğin aile birliği kurmak amacıyla yapılmadığının belirlenmesi durumunda, çalışma izin belgesi geçerliğini kaybeder. Bu belge ile çalışmaya devam edilmesi, kaçak çalışma ve çalıştırma kapsamında değerlendirilir. Bakanlık, bu kapsamda verdiği çalışma izin belgelerine bu konuyla ilgili bilgilendirici kayıtları düşer.
– Türkiye’ye Yerleşmiş Sayılan Yabancılar: Bir Türk vatandaşı ile olan evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşmiş olan yabancıların çalışma izinleri, Türkiye’de kanuni olarak bulunmaları kaydıyla istisnai olarak verilebilir. Yerleşmiş yabancı kavramından, İçişleri Bakanlığının ikamet izinleri açısından bu kapsamda mütalaa ettiği kişiler anlaşılır. Bu yabancıların, emniyet makamlarından aldıkları durumlarını kanıtlayan belgeyi diğer belgelerle birlikte başvuruları sırasında Bakanlığa iletmeleri gerekir.
– Türkiye’ye Yerleşmiş Sayılan Yabancıların Çocukları: Bir Türk vatandaşı ile olan evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte, Türkiye’de yerleşmiş olan yabancıların Türk vatandaşı eşinden olan çocuklarının çalışma izinleri de, Türkiye’de kanuni olarak bulunmaları kaydıyla istisnai olarak verilebilir.
– Türk Vatandaşlığını Kaybeden Yabancılar: 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci Yabancı Çalışma İzinleri kapsamında bulunan yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Bakanlığa başvuru sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
– Rüşt Yaşını Doldurmadan Türkiye’ye Gelerek Eğitimini Türkiye’de Tamamlayanlar: Türkiye’de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Bakanlığa başvuru sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
– 2510 Sayılı İskan Kanunu Kapsamında Olan Yabancılar: 2510 sayılı İskan Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Bakanlığa başvuru sırasında durumlarını belgelemek koşuluyla çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
– Avrupa Birliği Üyesi Ülke Vatandaşları ile Bunların Eş ve Çocukları: Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarının çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir. Avrupa Ekonomik Topluluğu Türkiye Ortaklık Konseyinin 1/80 sayılı Kararının, bu yabancıların iş piyasasına girmeleri ile ilgili daha lehte olan 6 ncı ve 7 nci Yabancı Çalışma İzinlerinin hükümleri, söz konusu Kararın 11 inci Yabancı Çalışma İzniyle bağlantılı olarak saklıdır.
– Büyük Elçilik, Konsolosluk ve Uluslararası Kuruluşların Türkiye’deki Temsilciliklerinde Görevlendirilenler ile Eş ve Çocukları: Yabancı ülkelerin Türkiye’deki büyük elçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye’de bulunan büyükelçilikler, konsolosluklar ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevlendirilen diplomatların ve idari ve teknik personelin eş ve çocuklarının çalışma izinleri; Dışişleri Bakanlığı kanalı ile Bakanlığa intikal eden başvuruları üzerine, anılan Bakanlığın görüşleri doğrultusunda istisnai olarak verilebilir.
– Bilimsel, Kültürel ve Sportif Amaçlarla Kısa Süreli Gelen Yabancıların Çalışma İzinleri: Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı aşan ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Türkiye’de bulunacakları süre için, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.
– Yabancı Çalışma İzni Kilit Personel Niteliğindeki Yabancılar: Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle; mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde ayrıca, yapım ve her türlü inşaat işinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, sözleşme veya ihalede belirtilen süre için çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir. Türkiye’de Bulunan Büyük elçilik veya Konsolosluklar Bünyesinde Faaliyet Gösteren Okullardaki Yabancı Öğretmenler, Kültür Kurumlarında Görevlendirilenler ile Din Kurumlarında Görev Alacak Yabancıların Çalışma İzinleri Türkiye’de bulunan büyükelçilik veya konsolosluklar bünyesinde faaliyet gösteren okullardaki yabancı öğretmenlere, Türkiye’de yabancı ülkelerin kültür kurumlarındaki görevlilerine, din kurumlarında görevlendirilecek din görevlilerine, çalışmak üzere ikamet izinleri İçişleri Bakanlığınca verilir. Bu konulardaki izin başvuruları Dışişleri Bakanlığı kanalı ile yapılır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU YAPANLARIN DİKKATİNE
Yabancı Çalışma İzni Online (elektronik) Başvuru Nasıl Yapılır:
Online (elektronik) ortamda yabancı çalışma izin başvurusu yapabilmek için turkiye gov.tr’ye aşağıdaki şekillerde giriş yapılabilmektedir. (Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar yabancıların aşağıdaki yöntemlerle sisteme girmeleri mümkün değildir. Yabancı şahıs işveren veya bağımsız çalışan olarak başvuracak ise bir Türk Vatandaşına vekalet vererek sisteme girebilecektir) a. PTT şubelerinden sadece T.C. vatandaşlarına verilen e-devlet şifresi alınması suretiyle, b. Cep telefonu veya hattınıza kayıtlı mobil imza ile giriş yapılarak, c. Elektronik imza kartı veya dijital imza ile giriş yapılarak, Sisteme ilk kez giren başvuru sahibi, öncelikle Kullanıcı Hesabı açarak işveren kaydını yapacaktır. İşveren bilgileri girildikten sonra hesabının onaylandığı hususunda başvuru sahibince bildirilmiş olan e-posta adresine “…. SSK numarasına sahip işyeri için girmiş olduğunuz kullanıcı hesabınız onaylanmıştır.” şeklinde bir e-mail alınacaktır.
İkinci adımda aynı linkten tekrar giriş yapılarak online çalışma izin başvurusuna başlanılacaktır. Bu adımda, çalışma izni talep edilen yabancıya ait bilgiler sisteme girilecektir. Başvuru tamamlandıktan sonraki adımda işyerinin faaliyet konusuna istinaden özel istenilen bilgiler sisteme girilecek, bilahare bunlara ilişkin istenilen belgeler de başvuru sahibince elektronik ortamda (Tarama yöntemiyle) sisteme yüklenecektir.
Online başvurunun sistem tarafından kabulü halinde Başvuru Tamamla butonuna basılarak tamamlanıp çıktısı alınarak işveren yetkilisi ve yabancı şahıs tarafından imzalanacaktır. (Yabancıya imzalatılmasının mümkün olmadığı hallerde her iki tarafın ıslak imzalarının bulunduğu iş sözleşmesinin ibrazı yeterli olacaktır.)
Yurt Dışı başvurularında; yabancının Türk temsilciliği ne yaptığı başvuruyu takip eden 10 işgünü içinde , yurtiçi başvurularında online başvuruyu takiben 6 işgünü içinde Başvuru formu ve müracaat için gerekli diğer belgelerin yabancının başvurusunu Bakanlığımıza ulaştırılması zorunludur. Belirtilen sürenin aşılması halinde tüm işlemlerin yasal prosedüre uygun olarak tekrarlanması gerekecektir.
Yabancı Çalışma İzni Yabancının yabancı çalışma izni alması için ÇSGB (ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI) na müracaat etmesi zorunludur. Yabancı çalışma izni için aranan şartları yerine getiren yabancı adına hazırladığımız dosya ile müracaatını yaptığımız başvurular çalışma bakanlığı tarafından değerlendirilip olumlu veya olumsuz olarak sonuçlandırılmaktadır. Yabancı çalışma izni kriterlerini sağlamayan yabancıların müracaatlarıyla uğraşmadığımızdan yabancı çalışma izni alma olasılığımız çok yüksektir. Sizde izin alabilecek koşuları sağladığınızı düşünüyorsanız danışmanlık hizmetimizden yararlanabilirsiniz.
Yabancı Çalışma İzni İçin Gerekli Kimlik Numarası:
Yabancı ülke vatandaşlarının çalışma izni alabilmeleri için önce oturma izni sahibi olmaları gerekmektedir. Oturma izni alan yabancılara | 99 | la başlayan kimlik numarası verilir. Yabancıya verilen kimlik numarası kişiye özeldir. Bu kimlik numarası yabancı ülkesine dönse bile başkasına verilmez. Türkiye’de oturma iznine sahip yabancıların yabancı alışma izni almak ve bürokratik işlemler için gerekli | 99 | la başlayan yabancı kimlik numarası e- devlet sisteminden de yararlanabilmeyi sağlar. E-devlet hizmetinde yararlanabilmesi için 99 la başlayan yabancı kimlik numaralarını kullanmaları yeterlidir.
Yabancı Çalışma İzni Mevzuatı:
– 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun,
– Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nde,
– 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu,
– Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelikle.
Yabancı Çalışma İzni Olan Personeli İşten Çıkaranın veya İşe Alan İşverenlerin Yapması Gerekenler:
Yabancı çalıştıran işverenler aşağıda yazdığımız şeylere dikkat etmelidirler.
– Yabancının çalışmaya başladığı tarihten,
– Çalışma izninin verildiği tarihten, itibaren 30 gün içerisinde çalışmaya başlamaması halinde bu sürenin bitiminden itibaren ve,
– İşine son verdiği tarihten itibaren, en geç 15 gün içerisinde durumu Çalışma Bakanlığı’na bildirmelidir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ SÜRE UZATIMI
Çalışma izninin uzatılması işlemi ilk iznin alınması işlemiyle benzerdir. Tek fark; ilk başvuru hazırlanan belgelere ek olarak önceki izin belgesinin aslının eklenmesidir.
Yabancı Çalışma İzni Süre Uzatımı Başvurusu
– Yabancı çalışma izninin uzatılması talebi, başvuru formu ve uygulama yönetmeliği ekinde belirtilen belgelere önceki çalışma izin belgesinin aslının da eklenmesi suretiyle, yabancı veya işveren tarafından doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılır.
– Çalışma izni ve süre uzatım başvurularının öncelikle elektronik ortamda yapılması zorunludur. Bu kapsamda elektronik ortamda yapılan ve sistem tarafından kabul edilerek onaylanan çalışma izni veya süre uzatım başvurularının geçerli olabilmesi için internet ortamında alınan barkotlu başvuru formu çıktısının yabancı ve işveren tarafından kâğıt ortamında imzalanarak yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte internet üzerinden yapılan başvurunun onaylanmasını takip eden altı işgünü içinde şahsen veya posta ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ulaştırılması gerekmektedir.
– Çalışma izninin uzatılması talebinin iznin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede yapılması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç on beş gün içinde yapılan uzatma başvuruları da değerlendirmeye alınır. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Geçerli oturma izni ibrazıyla yapılan çalışma izni uzatma başvurularında (Türkiye’den yapılan ilk başvurularda olduğu gibi) elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde istenen belgelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ulaştırılması gerekmektedir.
– Bir yıllık kanuni yabancı çalışma izin süresinden sonra, aynı iş yeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere mevcut çalışma izni için iki yıl süreyle uzatım talebinde bulunulabilir. Toplam üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, mevcut çalışma izni ilave üç yıl süreyle uzatılabilmektedir. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.
YABANCI ÇALIŞTIRMAK İSTEYENLERİN YAPMASI GEREKENLER
– Yabancı birini veya birilerini ev hizmetleri, dadı, çocuk bakımı, hasta bakıcı olarak çalıştırmak isteyenlerin yapması gerekenler
1 – Çalıştırılacak yabancı için Emniyet Müdürlüğüne başvurarak çalışma izni amaçlı ikamet tezkeresini almak.
2 – Bu izin alındıktan sonra en fazla 10 gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na “yabancı çalışma izin başvurusu” yapmak gerekiyor. Eğer bu süre geçirilirse, verilen ikamet izni geçersiz sayılıyor.
3 – Çalışma Bakanlığından yabancı çalışma izni alındıktan sonra bir yıl süreli ikamet izni için Emniyet Müdürlüğüne başvuru yapmak gerekiyor.
4 – Emniyetten bir yıllık oturma izni alan yabancıyı çalıştıracak işveren SGK’ya başvuru yapıp yabancıyı sigortalatması gerekiyor. Çalışma Bakanlığının verdiği iznin üzerinden 15 gün geçer ve yabancı çalışanın sigorta işlemleri başlatılmaz ise idari para cezaları ödemek zorunda kalır. Bir ay geciktirmenin faturası en az 3 bin TL.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU
– Süre Uzatımına İlişkin Değerlendirme: Başvurulan iş için ülkede 4 haftalık süre içinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunup bulunmadığı Türkiye İş Kurumu kayıtlarından kontrol edilir.
– Süreli Çalışma İzni Coğrafi Alanı: Bakanlık, süreli çalışma izinlerinin geçerlilik alanında il veya coğrafi bölge bazında değişiklik yapabilir.
– Süresiz yabancı Çalışma İznine Bağlı Olarak Verilecek İkamet İzni: Süresiz yabancı çalışma izni alan yabancının çalıştığı iş yerinin veya iş yeri adresinin değişmesi halinde, en geç 15 gün içerisinde durum Bakanlığa bildirilir.
– Türk Vatandaşı İle Evli Olanlar: Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan yabancıların çalışma izin başvurularında ikamete ilişkin süre koşulu aranmaz.
– Büyük elçilik, Konsolosluk ve Uluslararası Kuruluşların Türkiye’deki Temsilciliklerinde Görevlendirilenler ile Eş ve Çocukları: Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyük elçiliklerinde, konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşlar ile bunların Türkiye’deki temsilciliklerinde görevli personelin eş ve çocuklarının çalışma izinleri Dış işleri Bakanlığının görüşü alınarak istisnai olarak verilebilir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ YURTDIŞI BAŞVURU
Yurt Dışından Yapılacak Çalışma İzni Başvuruları Yabancı Çalışma İzni Yurt Dışı Başvuruları: Yabancılar, yurt dışından yabancı çalışma izni için başvurularını, uyruğunda bulundukları veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Temsilcilikler, çalışma izin talebine ilişkin olabilecek değerlendirmeleri ile birlikte bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletirler. Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ve Bakanlık, yurt dışından yapılacak yabancı çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri elektronik ortamda yürütür. Başvuru sırasında istenilen belgeler, yabancının temsilciliğe başvuru tarihinde veya takip eden on iş günü içerisinde işverenince Bakanlığa intikal ettirilir. Ayrıca, temsilciliğe başvuru tarihinden önceki on iş günü içerisinde Bakanlığa intikal ettirilmiş bulunan çalışma izni başvuruları da değerlendirmeye alınır.
Yurt İçinden Yapılacak Çalışma İzni Başvuruları Yabancı Çalışma İzni Yurt İçi Başvuru: Yurt içinden, sadece en az altı ay süreli ikamet tezkeresi almış ve bu süresi sona ermemiş olan yabancılar veya bunların işverenleri, başvurularını doğrudan Bakanlığa yapabilirler. Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen ikamet izinleri hariç, herhangi bir sebebe istinaden en az altı ay süreli ikamet izni almış olup da bu izin süresi içerisinde çalışma izni verilmiş yabancılardan, Türkiye’nin dış temsilcilikleri kanalı ile çalışma vizesi alması koşulu aranmaz. Ancak, insan ticaretine konu olan veya olabilecek alanlarda çalışacak yabancılar için altı ay süreyle ikamet etmiş olması konusu dikkate alınmayarak, her defasında dış temsilciliklerimizden çalışma vizesi almaları koşulu aranır. Turistik vize ya da çalışma amacı dışındaki vizelerle veya iki ülke arasındaki vize muafiyeti programı ve diğer vize kolaylıklarından yararlanarak Türkiye’ye gelmiş olan ve ikamet tezkeresi olmayan yabancıların, çalışma izni için yurt içinden başvuruları alınmaz. İçişleri Bakanlığınca mülteci veya sığınmacı statüsü verilmiş yabancılardan ikamette süre koşulu aranmaz. Bu statüde bulunanların çalışma izin talepleri değerlendirilirken Yönetmeliğin 13 üncü Yabancı Çalışma İzni sinin dördüncü fıkrasında belirtilen hususlar dikkate alınmaksızın çalışma izin işlemlerinin en kısa sürede neticelendirilmesi için gerekli tedbirler alınır. Yurtiçinden yapılan çalışma izin başvurularında yabancı çalışma izni verilmesi halinde izin belgesinin tebliğ tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde çalışma amaçlı ikamet tezkeresi almak için emniyet makamlarına başvuruda bulunulması zorunludur. Aksi halde çalışma izni geçerlilik kazanmaz.
TÜRKİYE’DE YABANCI ÇALIŞTIRMA İZNİ ŞARTLARI
– Türkiye’de Yabancı Çalışma İzni Şartları
Yabancı uyruklunun hangi ülke vatandaşı olduğu, Yurt içinden mi yoksa referans numarası alınarak mı başvuru yapılacağına göre şartlar değişiklik gösteriyor. Bilinmesi gereken en önemli şartlar şirketin ödenmiş sermayesi 100.000 TL. olacak ve 1 yabancı uyruklu istihdamı için 5 TC vatandaşı SGK lı çalışan olacak. Bazı durumlarda bu kriterler aranmamaktadır.
YABANCI İŞÇİ ÇALIŞTIRMA ŞARTLARI TURKİYE
– Türkiye dışında ikamet eden yabancı uyruklular, ikamet ettikleri yada vatandaşı oldukları ülkedeki T.C Büyükelçiliği veya Konsolosluklarına başvuruda bulunabilirler,
– Türkiye’de geçerli bir oturma iznine sahip olan yabancı uyruklular, doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuru yapabilirler,
– Eğitim sektöründe çalışacak yabancı için, Milli Eğitim Bakanlığından alınan özel öğretim kurumu belgesi veya ilgili belediyeden alınan İş yeri Açma ve Faaliyet Ruhsatı,
– Sağlık sektöründeki kuruluşlar, hayır kurumları ve benzeri kurumlar için, ilgili resmi daireden alınan uygunluk belgesi, izinler veya ruhsatla,
– Turizm sektörü için Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan Turizm İşletme Belgesi kopyası.
YABANCI İŞÇİ ÇALIŞTIRMA ŞARTLARI
Türkiye yabancı personel çalıştırabilmek için çalışma bakanlığından izin alınması gerekmektedir. Yabancı işçi çalıştırmak birçok işverenin bildiğinin aksine ek külfet getirmemektedir. Yasal izinleri alınan yabancının çalışma koşulları Türk işçiden daha farklı yaptırımlar getirmez.
Yabancı Çalışma İzinleri İle İlgili Değişiklikler:
1 – Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılacak yabancı çalışma izni başvuruların elektronik ortamda yapılması
2 – Yabancının Yurt Dışından Yapacağı Elektronik Başvuruyu takip eden 10 iş günü içinde işverence elektronik başvurunun yapılması ve başvuru için istenilen belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir
3 – Yurt İçinden Yapılacak Elektronik Başvuruyu takip eden 6 iş günü içinde diğer belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir.
4 – Yabancı Çalışma İzni Uzatıma Başvuruları: Çalışma izin süresinin sona erdiği tarihten itibaren 45 günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyetini değiştirmemek kaydıyla çalışan aynı iş yeri ve meslekte çalışmaya devam edebilir.
Başvuruda Eksik Evrak Tespiti: Yabancı Çalışma izin başvurusunun Yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara uygun olarak yapılmaması ya da Bakanlıkça tespit edilen ve başvuru sahibinden istenilen eksik belgenin 30 gün içerisinde tamamlanmaması halinde başvuru dosyası işlemden kaldırılır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ İÇİN İLK BAŞVURU
Türkiye’de çalışmak isteyen yabancıların çalışma izni alabilmeleri için yapacakları ilk başvuru: Türkiye dışındaki yabancıların ilk başvurularında, yabancı çalışma izni için vatandaşı oldukları ya da daimi olarak ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi, atama yazısı veya şirket ortaklığını gösteren belgenin ibrazı ile müracaat etmeleri gerekmektedir.
Türkiye’de yabancıyı çalıştıracak işverenin veya yetkilendirdiği danışmanlık firmasının, temsilciliklere yapılan başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde, elektronik başvuruyu yapması ve gerekli bilgi ve belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şahsen veya posta ile ulaştırması zorunludur. Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ile bakanlık, Türkiye dışından yapılacak çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri, elektronik ortamda yürütür. Başvuru için gerekli belgelerin yabancının temsilciliğe başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde yapılacak elektronik başvurunun ardından işverenince bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından uygun bulunan başvuru için çalışma izin belgesi düzenlenir. Çalışma izin belgesi düzenlenmiş yabancıların en geç doksan gün içinde Türkiye’ye giriş yapmaları gerekir.
Öğrenim amaçlı alınmış ikamet tezkereleri hariç, müracaat tarihinde geçerli en az 6 ay süreli oturma izni bulunan yabancılar veya bunların işverenleri yabancı çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Bu durumdaki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine başvuru yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Başvuru için gerekli belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı iş günü içinde işveren yada yetkilendirdiği danışmanlık firması tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şahsen veya posta ile ulaştırılması gerekir.
Gerek gördüğü durumlarda ilgili bakanlıklar ve mercilerin görüşlerini de almak suretiyle çalışma izni başvurularını sonuçlandırır. Usulüne uygun olarak yapılan çalışma izni başvuruları belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla bakanlık tarafından en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır. Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespiti halinde eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda otuz günlük süre eksik evrakların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na intikal ettiği tarih itibarıyla başlar. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yabancı çalışma izin başvurusuna ilişkin olumlu veya olumsuz kararını, Türkiye sınırları dışından yapılan ID numarası başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere (Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kanalıyla) ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine de bildirir. Türkiye’den yapılan başvurularda ise yabancıya veya yabancıyı çalıştıracak işverene bildirimle bulunulur.
Türkiye’de istihdam edilecek yabancıların çalışma iznine ilişkin usul ve esaslar;
– Eğitim sektörü,
– Ev hizmetleri sektörü,
– Sağlık sektörü,
– Turizm sektörü,
– Havacılık sektörü,
– Eğlence sektörü
– Diğer sektörler
– Doğrudan yabancı yatırımlar,
– Özellik arz eden doğrudan yabancı yatırımlar,
– Mesleki hizmetler,
– Yabancı kuruluşların irtibat büroları,
için farklılık göstermektedir.
YABANCI BAKICI ÇALIŞMA İZNİ
Yaşlı bakımı, hasta bakımı ve küçük çocuğu bulunan aileler dışında konutta yabancı personel çalışma izni yok.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından getirilen kısıtlamalar ve koşullar:
– Ciddi bakım gerektiren durumlar dışında yabancı erkeklere konutlarda çalışma izni verilmiyor.
– Yaşlı ve hasta bakımı ile küçük çocuğu bulunanlar dışında konutlarda yabancı personele çalışma izni başvuruları olumsuz değerlendiriliyor.
– Bakıma muhtaç hastalığı bulunanların sağlık raporu gerekiyor.
– Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yabancı çalışma izni verilmiş ama sosyal güvenlik primleri yatırılmamış yabancılar için uzatma işlemi yapılmıyor. SGK tarafından işverene sigortasız işçi çalıştırmaya yönelik cezai işlem uygulanıyor.
– Evde bakıcı olarak veya ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınarak yabancıya en az asgari ücret ödenmelidir.
– Yabancı çalışma izninin alınmasından itibaren 7 gün içerisinde yabancı şahsın sigortalı giriş kaydının yaptırılması gerekmektedir.
(Bu işlem için işveren konumundaki şahsın ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’ne başvuru yaparak konut işyeri kaydı yaptırması ve yabancı şahsın sigortalılığını başlatması gerekmektedir.)
– Türkiye’de kaçak olan yabancılar çalışma izni alamadıklarından idari para cezalarını ödeyip çıkış yapmaları halinde çalışma vizesi başvurusu yapılabilir.
– Çalışma izni onaylanan yabancı çalışma vizesini pasaportuna işleterek Türkiye’ye giriş yapıp çalışabilir.
– Bakıcının çalışma izni de diğer izinler gibi alınır. Bakıcının ikametgah izni var ise yurt içi başvuru yapılır. İkamet izni yoksa referans numarası alınarak yapılır. İşveren ve bakıcı dan istenen evraklar online olarak bakanlığın web sayfasına yüklenir. Bakanlığın istediği belgeler ile evrak girişi yapılır.
BAKICININ ÇALIŞMA İZNİ
Yabancılara çalışma izni almak için yabancının mesleğine uygun iş bulması işverenle anlaşma yaptıktan sonra eğer ikamet tezkeresi varsa ülkemizde iken gerekli evrakları hazırladıktan sonra işlemleri başlatabilir. Tezkeresi olmayan yabancılar Kendi ülkelerindeki Tür konsolosluğundan alacakları referans numarası aracılığı ile çalışma izni talebinde bulunabilirler.
YABANCI ÇOCUK BAKICISI ÇALIŞMA İZNİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından alınan izindir. İkametgahı var ise yurt içinden yok ise referans numarası alınarak başvuru yapılır. Genel anlamda hizmetli olarak alınan izindir. Çocuk denildiğinde 15 yaşından küçükler çocuk sayılmaktadır
YABANCI HASTA BAKICI ÇALIŞMA İZNİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından alınan izindir. İkametgahı var ise yurt içinden yok ise referans numarası alınarak başvuru yapılır. İşveren hasta ve 60 yaşından küçük ise doktor raporu olmalıdır. İşveren 60 yaşından büyük ise rapora gerek yoktur.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURULARINDA KRİTER UYGULANMAYACAK YABANCILAR
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmelik hükümlerince çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi olmayan yabancılar aşağıda belirtilmiş olup, burada belirtilen yabancıların çalışabilmeleri için çalışma izni almaları zorunludur. Çalışma izin başvuruları çalışma izni değerlendirme kriterlerine tabi tutulmaksızın sonuçlandırılan söz konusu yabancıların bu kapsamda bulunduklarını T.C. resmi makamlarından alınmış belgelerle kanıtlamaları zorunludur.
– Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı yabancılar,
– Türk ve akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
– Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
– Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
– En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
– İnsani mülahazalar çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
– İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar.
İLK ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSUNDA İŞVERENDEN İSTENİLEN BELGELER
– Çalışma izni başvuru dilekçesi
(Dilekçe elektronik başvuru esnasında taratılacak ve ayrıca kâğıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.)
– Yabancı personel başvuru formu,
(Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kâğıt ortamında bir nüsha olarak bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır)
– Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– İş yerinin Özellik Arz Eden Doğrudan Yabancı Yatırımlar kapsamında olduğunu kanıtlayıcı bilgi ve belgeler,
(Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların (konsorsiyumlar dâhil) ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerine dair belgeler,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına kullanıcı sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekaletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
İLK ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSUNDA ÇALIŞMA İZNİ ALMAK İSTEYEN YABANCIDAN İSTENİLEN BELGELER
– Türkiye’den yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen oturma izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli oturma izni örneği,
(Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
– Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli oturma izni olmaması halinde ise, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin başvurusu yapması zorunludur. Ancak, Özellik Arz Eden Doğrudan Yabancı Yatırımlar kriterlerinden en az birini karşılayan şirketlerde istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancının Türkiye’de kanuni olarak bulunduğunun (Emniyet Müdürlüğünden alınmış yazı veya pasaportun vize ve giriş tarihini gösterir kısmının onaylı örneği ibraz edilerek) kanıtlanması halinde çalışma izni müracaatı doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılabilmektedir. Bu kapsamda çalışma izni verilen kilit personel statüsündeki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak Türkiye’ye giriş yapmaları gerekmektedir.
– Yabancının kilit personel statüsünde olması halinde, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/b maddesinde öngörülen bilgi ve belgeler,
(Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Yabancının pasaport sureti,
(Pasaportun Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir)
– Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti,
(Elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden ve ayrıca kâğıt ortamında da gönderilecektir.)
Mesleki hizmetler kapsamında çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yükseköğrenim görmesi halinde |Yurtdışı Yüksek
Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliğine uygun olarak alacağı |Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi|,
(Elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ EVRAKLAR
Yabancı Çalışma İzin Başvurusuna Eklenecek Evraklar:
– Bakanlığa yapılacak başvuruların elektronik ortamda yapılması ve kağıt ortamında imzalanarak Yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
– Aynı Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ve Bakanlık, yurt dışından yapılacak yabancıların çalışma izinleri başvuruları ile ilgili işlemleri elektronik ortamda yürütür. Yabancının temsilciliğe başvuru tarihini takip eden on iş günü içinde işverence elektronik başvurunun yapılması ve başvuru için istenilen belgelerin Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
– Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. Başvuru için istenilen belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı iş günü içinde Bakanlığa ulaştırılması gerekir.
– Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin birinci ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, altıncı ve yedinci fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır. Yabancı Çalışma izninin uzatılması talebi, Yönetmeliğin 5 inci maddesinde açıklanan esaslara göre; başvuru formuna Yönetmelik ekinde belirtilen belgelerin eklenmesi suretiyle, yabancı veya işvereni tarafından doğrudan Bakanlığa yapılır. Çalışma izni uzatma başvurusu bulunan yabancılar, çalışma izin süresinin sona erdiği tarihten itibaren kırk beş günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyeti değişmemek kaydıyla aynı iş yeri ve meslekte çalışmaya devam edebilir. Bu süre içerisindeki çalışma kanuni çalışma olarak kabul edilir ve yabancının, ilgili mercilerin ve işverenin yükümlülükleri aynı şekilde devam eder. Uzatma başvurusu bulunanlar elektronik ortamda İçişleri Bakanlığına bildirilir.
– Yönetmeliğin 9 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
– Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Bakanlıkça tespiti halinde, eksikliğin tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda Kanunun 12. maddesinde belirtilen otuz günlük süre, eksik belgenin Bakanlığa intikal ettiği tarih itibarıyla başlar. Çalışma izin başvurusunun bu Yönetmelikte öngörülen usul veya esaslara uygun olarak yapılmaması ya da istenilen eksik belgenin on beş gün içerisinde tamamlanmaması halinde başvuru dosyası işlemden kaldırılır.
– Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, dördüncü fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiş, beşinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değerlendirme kriterleri çerçevesinde, Kanunun 12. maddesine göre Bakanlığın yapacağı değerlendirmelerde dikkate alınmak üzere, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerin hükümleri de dikkate alınmak suretiyle başvurulan iş için ülke içinde dört haftalık süre içerisinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunup bulunmadığı Türkiye İş Kurumu kayıtlarından kontrol edilir. Bakanlık bu fıkrada belirtilen hususlara ilişkin değerlendirme kriterleri belirler.
– Yönetmeliğin 26. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Bakanlık, süreli çalışma izinlerinin geçerlilik alanında il veya coğrafi bölge bazında değişiklik yapabilir. Çalışma izin belgesi, belgede yazılı iş yeri ve adres için geçerlidir. Yabancının, işyerinin ticaret siciline kayıtlı diğer bir şubesinde çalışabilmesi talebi Bakanlıkça değerlendirilir. Talebin uygun bulunması halinde çalışma izninde gerekli değişiklik yapılarak durum ilgili mercilere bildirilir. İş yerinin ticaret unvanının değişmesi veya işyerinin başka bir adrese nakli halinde durumun resmi makamlardan alınmış belgelerle kanıtlanması koşuluyla çalışma izninde gerekli değişiklik yapılarak ilgili mercilere bildirilir.
– Yönetmeliğin 35. maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Süresiz çalışma izni, ikamet izin sürelerine bağlı olarak kullanılır. Süresiz yabancı çalışma izni alan yabancının çalıştığı iş yerinin veya iş yeri adresinin değişmesi halinde, Kanunun 18 inci maddesi uyarınca en geç on beş gün içerisinde durum Bakanlığa bildirilir. Bakanlık gönderilen bilgi ve belgelere göre mevcut süresiz yabancı çalışma izin belgesinde gerekli değişiklikleri yaparak ilgili mercilere bildirir.
– Yönetmeliğin 44. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan yabancıların çalışma izin başvurularında ikamete ilişkin süre koşulu aranmaz. En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancıların başvurularında bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan kriterler uygulanmaz. Ancak, evliliğin aile birliği kurmak amacıyla yapılmadığının tespit edilmesi halinde çalışma izin belgesi geçerliğini kaybeder.
– Yönetmeliğin 51. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere, yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçiliklerinde, konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşlar ile bunların Türkiye’deki temsilciliklerinde görevli personelin eş ve çocuklarının çalışma izinleri Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak istisnai olarak verilebilir.
– Yönetmeliğin 58. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Kanun kapsamına giren yabancıların ve işverenlerin Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri tarafından denetlenir. Kanun gereğince yapılacak teftiş, denetim ve soruşturmalar, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununda yer alan teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre yapılır ve bu hükümlere göre ilgili yaptırımlar uygulanır. Genel ve özel bütçeli idarelerin teftiş ve denetim elemanları ile kolluk kuvvetlerinin kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim, inceleme ve kontrol sırasında yabancı çalıştıran işverenler ile yabancıların Kanundan doğan yükümlülükleri yerine getirmediklerini tespit etmeleri halinde, durum Bakanlığa bildirilir. Birinci fıkraya göre yapılan denetimler ve ikinci fıkraya göre yapılan bildirimler üzerine Bakanlık bölge müdürünce, gönderilen tutanaklara ve denetim raporlarına göre Kanunda yer alan idari yaptırımlar uygulanır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİNDE BAŞVURUYA EKLENECEK BELGELER
İlk Başvuruda Yabancıdan İstenilen Belgeler:
– Yabancı Personel Başvuru Formu |Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının orijinal imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır|
– Türkiye’den yapılacak başvurular için müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı pasaport sureti |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılar ile Bakanlığın gerekli gördüğü diğer mesleklerde çalışacak yabancılardan Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, pilot olarak istihdam olunacak yabancılar için pilot lisansı örneği |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir|
– Yabancı sanatkar çalıştıracak Belgeli Turizm İşletmeleri için, Türkçe ve yabancının dilinde düzenlenen iş sözleşmesi ve yeminli mütercim onaylı bonservis |Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak online olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir|
– Mesleki hizmetler kapsamında yabancı çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p maddeleri uyarınca, Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliğine uygun olarak alacağı Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel öğretim kurumlarında görev alacak yabancılar için Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının yeterliliğini gösterir belge |ön izin| |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
İlk Başvuruda Yabancı Personel İstihdam Edecek Kurum/Kuruluştan İstenilen Belgeler:
– Yabancıya Çalışma izni başvuru dilekçesi |Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılacak, ayrıca kağıt ortamında gönderilecektir| – Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Yabancı istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığından alınmış Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni ve Ruhsatname |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Dernek ve vakıflar ile sağlık hizmeti veren kuruluşlar için, ilgili mercilerinden alınmış faaliyet durumlarını gösterir belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Belgeli turizm kuruluşları için, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış işletme ve yatırım belgesi |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların |konsorsiyumlar dahil| ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Yabancı personel istihdam edecek kurum ve kuruluş adına kullanıcı sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekaletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU İÇİN İSTENİLEN VE BAŞVURUYA EKLENECEK BELGELER
Yabancı Çalışma İzninde Yabancıdan İstenilen Belgeler:
– Yabancı Personel Çalışma İzni Başvuru Formu,
(Form dört nüsha olarak düzenlenecek olup, işveren ve yabancı personelin orijinal imzalarını içerecektir. İşveren ve yabancı personelin her ikisinin de orijinal imzasının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir.)
|| Yabancının son altı ay içerisinde çekilmiş altı adet vesikalık renkli fotoğrafı, (Dört adedi Yabancı Personel Başvuru Formlarına yapıştırılacaktır.)
|| Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı pasaport sureti,
|| Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılar ile Bakanlığın gerekli gördüğü diğer mesleklerde çalışacak yabancılardan noter onaylı ve Türkçe tercümeli diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti, Türkiye’den yapılacak başvurular için müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli ikamet tezkeresi örneği,
|| Mesleki hizmetler kapsamında çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yüksek öğrenim görmesi halinde 2547 sayılı Kanunun 3 ve 7/p Yabancı Çalışma İzni leri uyarınca, “Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliğine uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi”,
|| Yabancı sanatkar çalıştıracak Belgeli Turizm İşletmeleri için, Türkçe ve yabancının dilinde düzenlenen iş sözleşmesi ve bonservis,
|| Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurumlarda görev alacak yabancılar için Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının yeterliliğini gösterir belge (ön izin) örneği.
Çalışma izin türlerine göre başvuruya esas istenilen diğer belgeler aşağıda yer almaktadır.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13 Üncü Maddesi Uyarınca Belirlenen Yabancıların Çalışma İzin Taleplerine İlişkin Olarak Başvuru Sahibi İşyerlerinin ve Yabancıların Karşılaması Zorunlu Olan Değerlendirme Kriterleri Aşağıda Belirtilmiştir
1.Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. Aynı işyerinde birden fazla yabancı için çalışma izni talebinde bulunulması durumunda, çalışma izni verilen ilk yabancıdan sonraki her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamı aranacaktır. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması halinde beş kişilik istihdam şartı, Bakanlıkça verilecek bir yıllık çalışma izninin son altı ayı için aranır.
2.İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.
3.Dernek ve vakıflarda çalışacak yabancılara ilişkin izin taleplerinde 2 nci madde, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, 1 inci ve 2 nci maddeler uygulanmayacaktır.
4.İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az yüzde 20 olması zorunludur.
5.İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az; 1.Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı,
2.Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı,
3.Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler ile psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar için asgari ücretin 3 katı,
4.Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, yukarıda sayılanlar dışındaki diğer mesleklerde ( Satış elemanı, pazarlama-ihracat görevlisi gibi görevler ) çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı olması gerekmektedir.
5.Turizm-Animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri ünvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı.
6.Bünyelerinde izinli masaj salonu bulunduğunu kanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli en az dört yıldızlı turizm işletmeleri ile belgeli tatil köylerinin, masör, masöz ve SPA terapisti gibi uzmanlık ve ustalık gerektiren talepleri değerlendirmeye alınacak, bu kapsamda bulunmayan işletme ve işyerlerinin talepleri ise uygun bulunmayacaktır.
7.(Değişik: 20.4.2011/ÇGM-8108) Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az 10 T.C. vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.
8.(Ek madde: 20.4.2011/ÇGM-8108) Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde hüküm bulunan haller ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı işlerinde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde 1 inci ve 2 nci maddelerde belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
9.(Ek madde: 20.4.2011/ÇGM-8108) İleri teknoloji gerektiren işlerde veya aynı vasıflarda Türk uzmanın bulunmadığı hallerde Genel Müdürlük Makamınca verilecek onay üzerine 1 inci ve 2 nci maddelerle belirlenen kriterler uygulanmayacaktır.
10.(Ek madde: 20.4.2011/ÇGM-8108) Özellik Arzeden Doğrudan Yabancı Yatırım koşullarını taşıyan işletmelerde kilit personel dışında istihdam edilecek yabancılar için, 1 inci madde ile belirlenen kriter, işletmenin ülke çapındaki tüm işyerlerinde çalışan T.C. vatandaşı sayısı esas alınarak uygulanır.
Yabancı Çalışma İzninde Denetleme Yetkisi
Kanun kapsamına giren yabancıların ve işverenlerin Kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu müfettişleri tarafından yapılacak teftiş, denetim ve soruşturmalar, 4857 sayılı İş Kanununda yer alan teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre yapılır ve bu hükümlere göre ilgili yaptırımlar uygulanır. Denetleme yetkisi ile ilgili değişiklik, 6111 sayılı yasa ile 4817 sayılı Kanunda ve ilgili Uygulama Yönetmeliğinde yapılmış olup, daha etkin bir şekilde denetim yapılması amaçlanmıştır.
YABANCI BAŞVURU, DEĞERLENDİRME VE İZLEME SİSTEMİ
Bakanlık yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası işgücünün piyasadaki etkilerini izlemek üzere “yabancı başvuru, değerlendirme ve izleme sistemi” de kuracak. Kanun kapsamındaki yeniliklerden bir diğeri Bakanlığın, yabancı istihdamı ihtiyacına ve düzenleme kapsamındaki diğer konulara ilişkin kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden bilgi, belge talep edebilecek olması.
YABANCILAR İÇİN ÖN İZİN
– Sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması gerekiyor.
– Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az 8 yıl çalışma izni olan yabancılar, süresiz çalışma iznine başvurabilecekler.
– Süresiz çalışma izni olan yabancıların, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanması söz konusu olacak.
Not: Seçme, seçilme ve kamu görevlerine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülükleri olmayacak.
– Türk soylu olduğu bildirilen, KKTC vatandaşı ve AB üyesi ülke vatandaşları ile bilimsel, kültürel, sanatsal veya sportif amaçla Türkiye’ye gelen başarılı yabancılar, çalışma izni konusunda istisnalardan yararlanacaklar.
– Türkiye’de üniversite eğitimi alan yabancı öğrencilerin, çalışma izni almak koşuluyla çalışabilecek.
– Yabancı öğrencilerden ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim görmekte olanlar, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilecek.
– İş Kanunu uyarınca part/time çalışabilecekler.
– Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için ise böyle bir sınırlama söz konusu olmayacak.
– Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayan yabancının mezuniyet tarihinden itibaren bir yıl içinde çalışma izni başvurusu yapması durumunda, bu kişinin başvurusu Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulunca belirlenen esaslar doğrultusunda değerlendirilecek.
– Öğrenimlerini Türkiye’deki bir üniversitenin mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve YÖK tarafından tanınan bir üniversitede tamamlayan yabancı mühendis ve mimarlar, proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak çalışabilecekler.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ ONAY
YABANCI ORTAK ÇALIŞTIRACAK ŞİRKETLERİN YABANCI ÇALIŞMA İZİNLERİ
Yabancı ortak çalıştırmak için yabancı çalıştırma izni almak isteyenlerin dikkat etmesi gereken hususlar:
– Yabancı ortak çalıştıracak şirketlerin en az beş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı istihdam edilmesi gereklidir. Çalıştırılacak her yabancı için çalıştırılacak sigortalıların alınmış çalışma izninin son altı ayında bu şartı yerine getirmesi gerekir.
– Yabancı çalışma izni isteyen şirket ortaklarının şirket sermayesindeki payın en az % 20 yani en az kırkbin TL olması gerekir.
– Yabancı ortak çalıştıracak şirketlerin yüzbin TL ödenmiş sermayesi olması gereklidir.
Yada;
– Yabancı çalıştıracak şirketlerin brüt satışlarının en az sekizyüzbin TL olması gerekir.
– En son ihracat tutarının yıllık en az ikiyüzellibin ABD Doları olması gerekir.
Yabancıdan İstenilen Belgeler:
– Yabancı Personel Başvuru Formu; Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kağıt ortamında bir nüsha olarak Bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının orijinal imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.
– Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı ikamet tezkeresi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir.
– Önceki çalışma izin belgesi ve üst yazısı Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir.
– Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı pasaport sureti Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir.
– Mühendis, mimar ve şehir plancısı olarak çalışacak yabancıların, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 36. maddesine istinaden alması gereken geçici üyelik belgesi Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir.
– Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel öğretim kurumlarında görev yapan yabancının görevinde değişiklik olması durumunda Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının yeterliliğini gösterir belge ön izin Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir.
Yabancı Personel Çalıştıracak Kuruluşlardan İstenilen Belgeler:
– Yabancı Çalışma izni başvuru dilekçesi Dilekçe elektronik başvuru esnasında taranılarak online olarak ayrıca kağıt ortamında da gönderilecektir.
– İşyerinin vergi borcu olmadığına dair belge Bu bilgiye Maliye Bakanlığı kayıtlarından online olarak erişilecektir.
– İşyerine ve yabancıya ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirildiğini gösterir belge |Bu bilgiye Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından Bakanlıkça online olarak erişilecektir.|
– Değişiklik bulunması durumunda kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
– Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına kullanıcı sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekaletname si veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge | Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online şekilde gönderilecektir|
Süreli Yabancı Çalışma İzni Türkiye’de çalışmak üzere gelen yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının çalışma izni talebinde bulunmaları durumunda, yabancı ile birlikte en az beş yıl süreyle kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olduklarını kanıtlayan emniyet makamlarından alınan belge |Bu belge elektronik başvuru esnasında taranılarak online gönderilecektir|
YABANCI ÇALIŞMA İZİN VE İZİN SÜRESİ UZATIMI BAŞVURULARI BİLGİ
Çalışma İzni Başvurusunun Yapılacağı Merciler Yabancı Çalışma İzni Başvurular: Başvurular, yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine, yurt içinde doğrudan Bakanlığa yapılabilir.
Yabancı Çalışma İzni Başvurusu ve İznin Verilmesi Yabancı Çalışma İzni Elektronik Ortam: Kanun kapsamında Bakanlığa yapılacak başvuruların elektronik ortamda yapılması ve kağıt ortamında imzalanarak Yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte başvuruyu takip eden altı işgünü içerisinde şahsen veya posta ile Bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir. Çalışma izinleri Bakanlıkça, kağıt kullanılarak veya elektronik belge olarak verilir.
Yabancı Çalışma İzni Süre Uzatımı Başvuruları:
Çalışma izninin uzatılması talebi, yönetmeliğin 5 inci Yabancı Çalışma İznininde açıklanan esaslara göre; başvuru formu ve Yönetmelik ekinde belirtilen belgelere, önceki çalışma izin belgesinin aslının da eklenmesi suretiyle, yabancı veya işvereni tarafından doğrudan Bakanlığa yapılır. Süresi sona ermiş bir çalışma izninin uzatılması için, sürenin bitiminden itibaren en geç on beş gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekir. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Çalışma izni bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede olmak kaydıyla, izin süresi sona ermeden de uzatma başvurusunda bulunulabilir. Çalışma izni uzatılması halinde, uzatılan çalışma izninin başlangıç tarihi, süresi biten çalışma izni nin sona erdiği tarihtir. Çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancılar çalışma izni uzatma başvurusunun sonuçlanmasına kadar geçen zaman diliminde, alacağı görevin mahiyeti değişmemek kaydıyla aynı işyeri ve meslekteki çalışmalarını sürdürebilirler. Bu yabancılar, işyerinde fiilen çalıştıkları sürece geçerli olmak üzere uzatma başvurusunda bulunduklarına ilişkin Bakanlık tarafından verilen belgeyi taşırlar. Bu belge veriliş tarihinden itibaren doksan gün sonra geçerliğini yitirir. Bakanlık, belgeye konuyla ilgili bilgilendirici kaydı düşer. Yabancının bu belgeyi taşıdığı süre içerisindeki çalışması, doğuracağı sonuçlar bakımından kanuni çalışma olarak kabul edilir. Bu süre içerisinde yabancının, ilgili mercilerin ve işverenin kanuni yükümlülükleri devam eder.
Süre Uzatma Başvurularında İstenilen Belgeler:
Yabancı Çalışma izni Başvuru Formu
Form dört nüsha olarak düzenlenecek olup, işveren ve yabancı personelin orijinal imzalarını içerecektir. İşveren ve yabancı personelin her ikisinin de orijinal imzasının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir.
|| Yabancının son altı ay içerisinde çekilmiş altı adet vesikalık renkli fotoğrafı. (Dört adedi Yabancı Personel Başvuru Formlarına yapıştırılacaktır.)
|| Önceki çalışma izninin aslı,
|| Bakanlıkça verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı ikamet tezkeresi örneği,
|| Mühendis, mimar ve şehir plancısı olarak çalışacak yabancıların, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun
36 . Yabancı Çalışma İzni sine istinaden alması gereken geçici üyelik belgesi,
|| Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı pasaport sureti,
|| Vergi dairelerinden veya internet vergi dairesinden alınacak vergi borcu olmadığına dair belge.
Çalışma İzni ve İzin Uzatma Başvurularının Değerlendirilmesi
Çalışma Bakanlığın Eksik Evrak Tespiti Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak: Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının Bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda Kanunun 12 nci Yabancı Çalışma İzni sindeki otuz günlük süre eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.
Yabancı Çalışma İzni İçin İlgili Mercilerden Görüş Alınması Yabancı Çalışma İzni Görüş Alma: Bakanlık, başvuruyu ilgili mercilere iletir ve görüşlerini alır. Görüş, bilgi ve belge talepleri günlü olarak yapılır. Kamu kurum ve kuruluşlarına belge taleplerinde en geç beş, bilgi ve görüş taleplerinde ise en fazla on beş gün süre verilir. İlgili merciler görüşlerini en geç on beş gün içinde Bakanlığa bildirirler. İlgili merciler, zorunluluk halinde, on beş günü geçmemek üzere ek süre talebinde bulunabilirler. Bakanlık ve ilgili merciler, bildirimlerin nasıl yapılacağına ilişkin, elektronik posta dahil iletişimi kolaylaştıracak araç, gereç ve yöntemler konusunda aralarında işbirliği yaparlar. Süresi ve verilen ek süre içinde bildirilmeyen görüşler, Bakanlıkça olumlu kabul edilir. Çalışma izin uzatma başvuruları için Bakanlıkça, ilgili mercilerin görüşleri istenmez. Ancak bu durum, mesleki hizmetler kapsamında olmak üzere, sadece yabancının alacağı görev mahiyetinin değişmemesi koşuluyla geçerlidir.
Yabancı Çalışma İzni İçin İlgili Mercilerin Eksik Evrak Tespiti Yabancı Çalışma İzni Eksik Evrak Tespiti: İlgili mercilerin eksik evrakların tamamlanması istemleri üzerine, Bakanlıkça eksik evrakların tamamlattırılmasından sonra, ilgili mercilerden görüş alınmasına ilişkin prosedür tekrarlanır. Bu durumda Kanunun 12 nci Yabancı Çalışma İzni sindeki (Değişik ibare:RG-31/7/2010-27658) otuz günlük süre eksik evrakların Bakanlığa intikal ettiği tarih itibariyle başlar.
İlgili Mercilerce Evrakların İncelenmesi Yabancı Çalışma İzni Evrakların İncelenmesi: Kanunun 13, 26, 27, 28, 29, 30, 31 ve 32 nci Yabancı Çalışma İzinleri uyarınca Bakanlığın görüş istediği ilgili merciler, çalışma izni başvurusu ile ilgili değerlendirmelerini yaparken, başvuru eki bilgi ve evrakların kendi görev ve yetkileri kapsamında gerekli incelemelerini de yaparlar. İlgili merciler bilgi ve evrakların muteberliğini incelerken, Yönetmeliğin 22 nci Yabancı Çalışma İzni sinin birinci fıkrasında yer alan çalışma izninin iptaline ilişkin gerekçeleri de dikkate alırlar.
Yabancı Çalışma İzinlerinin Verilmesi veya Uzatılmasında Değerlendirme Yabancı Çalışma İzni Uzatma: Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini de dikkate almak suretiyle çalışma izni başvurusunu değerlendirir. Ancak Yönetmeliğin 10 uncu Yabancı Çalışma İzni sinin beşinci fıkrası hükmü saklıdır.
Bakanlık, Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, çalışma izni ve izin uzatma başvurularının değerlendirilmesinde; yabancının ikamet ve çalışma izninin süresi ile hizmet akdinin ve işin süresine göre belirli bir işyeri ya da işletmede ve belirli bir meslekte, yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel, coğrafi ve ekonomik konjonktür değişikliklerini dikkate alır. Bu değerlendirme kriterleri çerçevesinde, Kanunun 12 nci Yabancı Çalışma İzni ne göre Bakanlığın yapacağı değerlendirmelerde dikkate alınmak üzere; Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerin hükümleri de dikkate alınmak suretiyle; Türkiye İş Kurumu tarafından periyodik olarak dört haftalık sürelerde, il bazında “yabancıların istihdamının uygun görülmediği iş ve meslekler” Bakanlığa rapor olarak bildirilir. Periyodik dönemler dışında olabilecek değerlendirmelerini de, dört haftalık raporları beklemeden ayrıca bildirirler.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ülke içinden istihdam yerine yabancı istihdamını haklı kılacak gerekçeleri değerlendirirken, işin özel niteliğini gösterir bilgiler ile yabancının eğitim durumu, çalışacağı iş yerinin ulusal ekonomiye katkısı ve bu niteliklere uygun ücret düzeyi ile istihdam durumunu da dikkate alır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı üçüncü ve dördüncü fıkrada belirtilen değerlendirmesine esas olmak üzere anılan kuruma başvuru ile ek bilgi ve evrakları ileterek de görüşlerini alabilir.
Yabancı Çalışma İzninde Kanuni Çalışmaya Dahil Edilecek Süreler Yabancı Çalışma İzni Süreler: Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık, geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanuni çalışma süresine dahil edilir.
Çalışma Süreleri ve İkamet İzninde Kesinti Yabancı Çalışma İzni Kesinti: Çalışma izinleri bakımından Kesintisiz İkamet kavramından; ilgili kanunlara uygun şekilde verilmiş ikamet izniyle Kanunun 9 uncu Yabancı Çalışma İzni sinde sayılan sürelerin de dahil olduğu ikamet ve çalışma süreleri anlaşılır. İşvereni tarafından geçici süre ile ve izinle iş amaçlı yurt dışına gönderilen ve primleri Türk sosyal güvenlik kurumuna ödenen yabancı çalışanın ülke dışında geçen çalışma süreleri ikamet ve çalışma sürelerine dahil edilir. Ancak Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyen yabancının ikameti, çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.
Yabancı Çalışma İzin ve Uzatma Kararları ile Kararların İlgili Mercilere Bildirimi Bakanlık değerlendirme sonucunda, ilgili mercilerin görüşlerini de dikkate alarak karar verir. Yönetmeliğin 10 uncu Yabancı Çalışma İzninin beşinci fıkrası hükmü saklıdır.
Düzeltme Kararı Bu Kanuna göre alınan kararlarda maddi bir hata bulunduğu sonradan anlaşılırsa, Bakanlık re’sen düzeltme veya değiştirme kararı alır. Gerekçeli karar taraflara bildirilir.
Bakanlık Kararının İlgili Mercilere Bildirimi Bakanlık çalışma izni kararını, yurt dışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine, yurt içinden yapılan başvurularda; çalışma izni ve uzatma kararını başvuruyu yapan yabancıya veya başvuruyu yapan işverenine bildirir. Bakanlıkça, çalışma izni ve uzatma ile ilgili olumlu kararlar ilgili mercilere de bildirilir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ İPTALİ
Belirli bir süre, sektör, meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan sınırlandırmalarına uyulmaması,
– Diğer kanunlarda yabancıların çalışamayacağı iş ve meslekler olarak belirtilen hükümlere uyulmaması,
– İzin isteminin reddini gerektiren hallerden birinin varlığının veya yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi hallerinde iptal edilir.
Yabancının, Kanunun 11 ve 13 üncü Yabancı Çalışma İzni sinde sayılan sınırlamalara, Türkiye’deki ulusal mevzuata, ilgili mercilerin mevzuat ve düzenlemelerine aykırı olarak çalışması ya da Kanunun 14 üncü Yabancı Çalışma İzni sinde öngörülen hallerden birinin varlığı ile yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde eksik, sahte veya yanlış bilgi ve belge verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde Bakanlık verdiği çalışma iznini iptal ederek durumu ilgili mercilere ve başvuru sahibine bildirir.
Ayrıca, ilgili merciin gerekçeli talebi halinde, Bakanlık iptale ilişkin değerlendirmeyi yapar.
İptal Edilen Yabancı Çalışma İzin Belgesinin İadesi: Bakanlık, çalışma izni verilen yabancı personelin çalışmaya başlamaması veya ayrı bir firmada çalışmak üzere başvuruda bulunması halinde, nedenlerine ilişkin değerlendirme sonucunda, daha önce verdiği izin belgesinin iade edilmesini talep edebilir. İptal edilmiş çalışma izinlerinin asıllarının kullanıcı tarafından, bildirim yapıldığı tarihten itibaren bir hafta içinde Bakanlığa iade edilmesi zorunludur.
Yabancı Çalışma İznin Geçerliliğini Kaybetmesi: Çalışma izinleri, Kanunun 16 ncı Yabancı Çalışma İzni sinde düzenlenen hükümler uyarınca geçerliliğini kaybeder.
Yabancı Çalışma İzin İsteminin Reddi:
Kanunun 14 üncü Yabancı Çalışma İzni öngörülen hükümler ile diğer kanunlarda yer alan yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair hükümler çerçevesinde ve ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata aykırı davranıldığının tespiti halinde, ayrıca Yönetmeliğin 22 nci Yabancı Çalışma İzni sinin birinci fıkrasında yer alan gerekçelerin varlığı halinde, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması istemi reddedilir.
Mesleki hizmetler kapsamında çalışacaklar için, yabancıların ulusal ve uluslararası mesleki örgütlerden, meslekten men cezası almadıklarını, üye olduklarını, mesleklerini icra ettiklerini ve mesleki yeterliliklerini gösterir son altı ay içerisinde almış oldukları belgeleri, başvuruları sırasında, başvuru formlarına eklemeleri gerekmektedir. Meslekten men cezası almış olan ve akademik yeterliliği olmayan yabancıların başvuruda bulunmaları mümkün değildir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancı çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması talebini; Yönetmeliğin 13 üncü Yabancı Çalışma İzni sinin üçüncü fıkrasında belirtilen rapor içeriğinde; çalışma izni talebinde bulunulan işyerindeki aynı iş için aynı nitelikte yurt içinden bir talep olduğunun bildirilmesi halinde, Yönetmeliğin 13 üncü Yabancı Çalışma İzni sinin dördüncü fıkrasına göre değerlendirmesini yapar. Yabancının niteliklerinin daha uygun olmaması durumunda Kanunun 14 üncü Yabancı Çalışma İzni nin (b) fıkrası gereğince izin istemini reddeder.
Yönetmeliğin 7 nci Yabancı Çalışma İzni nin üçüncü fıkrasında belirtilen başvuru yasağına rağmen yapılan başvurular, Kanunun 12 nci ve 14/c Yabancı Çalışma İzinleri uyarınca reddedilir.
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ OLAN YABANCILARIN SİGORTASI
5510 sayılı Kanuna göre yabancı işveren bağımsız çalışan ve şirket ortaklarının sigortalılığı Kanunla ve kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu Sosyal Güvenlik Kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene bağlı olmaksızın kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar Bağkur sigortalısı sayılmışlardır. 5510 sayılı kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sigortalı sayılmışlardır.
Kimler 4/b Sayılır:
1. Kanunla ve Kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan,
2. Esnaf ve sanatkarlar ile diğer bağımsız çalışanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ile gelir vergisinden muaf olanlardan esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşlarına usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar,
3. Kollektif şirketlerin ortakları,
4. Adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları,
5. Limited şirket ortakları,
6. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları,
7. Donatma iştirakleri ortakları,
8. Anonim şirketlerin kurucu ortakları ve yönetim kurulu üyesi olan ortakları,
9. TC vatandaşı olmayan yabancı uyruklular da ülkemizdeki ticari faaliyetleri nedeniyle 04.10.2000 tarihinden itibaren,
10. Kanunun 24. maddesinin “Sigortalı Sayılanlar” başlıklı bölümünde belirtilen çalışmaları devam ederken belediye başkanlığına seçilenlerin, bu faaliyetlerini belediye başkanlığına seçildiği tarihten sonra da sürdürmeleri halinde, bu çalışmalarını sona erdirmedikleri müddetçe T.C. Emekli Sandığınca irtibatlandırılmadıklarından 4/b sigortalısı sayılırlar.
5510.sayılı Kanunun 6.maddesinde Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; e bendi “Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar 4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmaz.” denilmektedir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar sigortalı sayılmayacaktır.
1- Türkiye de bağımsız çalışması bulunan, ancak bu çalışmasından önce vatandaşı bulunduğu ülkede sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödeyen ve prim ödemeye devam eden, bu kuruluşlardan emekli olanlar, çalışma izin belgesi ile birlikte vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumlarına prim ödediklerini ve ödemelerinin devam ettiğini veya emekli aylığı aldıklarını gösterir (yeminli tercüme bürolarınca veya mahalli konsolosluklar aracılığıyla tercüme edilmiş) hizmet cetvelini veya aylık aldığını gösterir belgeyi il müdürlüklerimize ibraz etmeleri halinde, 5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında (Bağ kur) zorunlu sigortalı olamayacaklardır.
2- Vatandaşı olduğu ülkede sosyal güvenlik kurumuna tabi bir çalışması bulunmayan bu kuruluşlardan emekli olmayan veya ülkesinde sosyal güvenlik kuruluşu bulunmayanlardan Türkiye’de bağımsız çalışması bulunanlar 5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında (Bağ kur) zorunlu sigortalı olacaklardır. 3-Türkiye’de bağımsız çalışması bulunan, durumlarını belgelemeyenler için ayrıca bir araştırma yapılmaksızın kayıt ve tescil yapılacaktır.
Yabancı Çalışma İzni Olan Yabancıların Sosyal Güvenliği:
5510 sayılı Kanun’un “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4’üncü maddesinin birinci fırkasının (a) bendine göre; hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılır. Aynı maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi hükmü ise aşağıdaki gibidir: Birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanlar hakkında da uygulanır.”
5510 sayılı Kanun’un Sigortalı sayılmayanlar başlıklı 6’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ise aşağıdaki gibidir: Bu kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tâbi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olanlar, bu Kanunun 4’üncü ve 5’inci maddelerine göre sigortalı sayılmazlar.
1- Mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış bir ülke uyruğunda olan,
2- Yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen, Yabancılar, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun açısından sigortalı sayılmayacaktır.
Yukarıda yer verilen ülkeler haricinde bir ülkeden Türkiye’ye gelen ve bir işverene bağlı olarak hizmet akdi ile çalışan yabancılar, 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin ikinci fırkasının (c) bendi gereği, aynı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olacak, bir diğer söyleyişle Türkiye’de sigortalı kabul edileceklerdir. Ancak, bu kişilerden; yabancı ülkede kurulu bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye bir iş için gönderilenler ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyenler, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmayacaktır.
Bu durumda, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslar arası sosyal güvenlik anlaşması yapılmamış bir ülke uyruğunda olup, Türkiye’de kurulu bir şirkette hizmet akdine dayalı (Türkiye’deki şirketin bordrosuna ve yönetim kademesine dâhil olarak) çalışan (bir diğer ifadeyle, geçici bir görev için yurt dışındaki şirket adına Türkiye’ye gönderilmemiş olan) bir yabancı, 5510 sayılı Kanun’un “sosyal sigorta hükümleri” başlıklı ikinci kısmındaki hükümlere tabi olacaktır.
Sigortalıların işleri nedeniyle geçici olarak yurt dışında bulunmaları 1- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalıların işverenleri tarafından geçici görevle yurt dışına gönderilmeleri, (c) bendinde sayılan sigortalıların mevzuatlarında belirtilen usûle uygun olarak yurt dışına gönderilmeleri veya (b) bendinde sayılanların sigortalılığa esas çalışması nedeniyle yurt dışında bulunmaları halinde, bu görevleri yaptıkları sürece, sigortalıların ve işverenlerin sosyal sigortaya ilişkin hak ve yükümlülükleri devam eder
2- Genel Sağlık Sigortası Hükümleri Açısından: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, temelde üç ayrı kısma ayrılmaktadır. Bunlar; “Sosyal Sigorta Hükümleri”, “Genel Sağlık Sigortası Hükümleri” ve “Primlere İlişkin Hükümler”dir. Yukarıdaki (3.1) numaralı bölümde konu, yabancıların “sosyal sigorta hükümleri” karşısındaki durumları açısından incelenmiştir. Yabancıların “genel sağlık sigortası hükümleri” açısından ise, 5510 sayılı Kanun’un “Genel sağlık sigortalısı sayılanlar” 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi hükmüne bakılmalıdır. Söz konusu hüküm; “d) Mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler, genel sağlık sigortalısı sayılır.” şeklindedir. Bu durumda, Türkiye’de oturma iznine sahip olan ve yabancı bir ülkede de sigortalı olmayan kişiler, Türkiye’de 5510 sayılı Kanun kapsamında “genel sağlık sigortası hükümleri” kapsamında kabul edilecektir. Bunlara sağlık hak sahipliği oluşturulabilmesi için Türkiye de bir yıldan fazla ikamet şartı bulunmaktadır. Bir yıldan sonra GSS pirimi kesilmektedir. Ayrıca Vatandaşlık numarası alınması gerekmektedir.
3- İş Kanunu Açısından:
Türkiye’de istihdam edilen yabancı uyruklu kişilerin de çalışma saati, fazla mesai, ücretli ve ücretsiz izinler, kıdem tazminatı ve ihbar önelleri, toplu sözleşme hakkı, hizmet sözleşmesinin akdi ve feshi gibi 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca düzenlenen bütün konularda Türk vatandaşları ile aynı haklara sahiptirler.
4- İşsizlik Sigortası Açısından: 4447 sayılı Kanunun 46. maddesine göre, Türkiye Cumhuriyeti ile mütekabiliyet esasına dayalı olarak sosyal güvenlik anlaşması imzalamış ülkelerin vatandaşları, bu anlaşmalara göre Türkiye’de çalışmaları durumunda işsizlik sigortasına tabiidirler.
Türkiye’nin sosyal güvenlik alanında sözleşme imzaladığı 22 ülke:
1- Almanya 2- Arnavutluk 3- Avusturya 4- Azerbaycan 5- Belçika 6- Bosna Hersek 7- Çek Cumhuriyeti 8- Danimarka 9- Gürcistan 10- Fransa 11- Hollanda 12- İngiltere 13- İsveç 14- İsviçre 15- K.K.T.C. 16- Kanada 17- Kebek 18- Libya 19- Makedonya 20- Norveç 21- Lüksemburg 22- Romanya
YABANCI ÇALIŞMA İZNİ ALMAK İÇİN İKAMET SÜRESİ
Yabancı çalışma izni müracaatı yapabilmek için en son alınan ikamet tezkeresi süresinin en az 6 aylık olması gerekmektedir.
En az altı aylık ikamet tezkeresi olmayanların bulunduğu ülkeden barkot numarası alması gerekir. Bunun dışında herhangi bir başvuru şekli yoktur. Yurtdışındaki temsilciliklerimizden alınan numara ile diğer başvuru evrakları hazırlanarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na müracaat yapılır, Bakanlığın incelemesi neticesinde sonuç olumlu ise yabacıya yabancı çalışma izni verilir.
Yabancı Çalışma İzni Hakkında Kanun
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun; yabancıların Türkiye’deki çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinlerinin esaslarını belirlemek üzere düzenlenmiştir. Mevzuat ve uygulamada yaşanan sorunlar söz konusu kanun ile giderilmeye çalışılmış ve çalışma izinlerinin tek bir çatı altında toplanması amaçlanmıştır. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile farklı kamu kurum ve kuruluşları ile Bakanlıkların çalışma izni verme yetkilerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı çatısı altında toplanması sağlanmıştır.
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile Türkiye’deki çalışma izinleri, muafiyetleri ve sınırlamaları ile izinlerin verilmesi, uzatılması, reddi ve iptali ile ilgili konular basit ve anlaşılabilir bir düzenleme haline gelmiştir. Ayrıca söz konusu Kanun ile yabancı çalıştıran işyerleri veya kurumlara, bildirim yükümlülüğü getirilmiş, yabancıların mevzuata uygun çalıştırılıp çalıştırılmadığı hususunda denetleme, düzenleme yetkisi ile cezai hükümler belirlenmiştir. Kanunun uygulanmasına yönelik usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenen “Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği” ile belirlenerek yürürlüğe girmiştir.
Yabancı, Vatandaş ve Yabancı Kaçak İşçi Kavramları
Yabancılar hukukunda “Yabancı” kavramının değişik tanımları yer almaktadır. Tanımlarda; sadece gerçek kişiler değil, tüzel kişilerin de yabancı olarak ele alındığı görülmektedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı açısından “Yabancı” tanımı ise gerçek kişiler açısından yapılan tanımdır.
Yabancı gerçek kişiler için en yaygın olarak kullanılan tanım “ülkesinde bulunduğu devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olmayan kimse” şeklinde olanıdır. Bu anlamda yabancı, vatandaşlık kavramı üzerinden ve her devletin kendisine göre farklılık göstermesiyle tanımlanmaktadır. Yabancı bir başka devletin vatandaşı olabileceği gibi hiçbir devlete vatandaşlık bağı olmayan kimseler de olabilir. Hiçbir devlet vatandaşlığına sahip olmayan yabancılar; vatansızlar, mülteciler, sığınmacılar ve göçmenler olup bu kişiler uluslar arası koruma altındadırlar.
Yukarıda belirtildiği üzere yabancı kavramı; vatandaşlık üzerinden tanımlandığına göre, Türkiye için bir yabancının haklarından söz edildiğinde yabancıyı Türk Hukukuna göre değerlendirmek gerekir.
Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre Türk Vatandaşı; Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı ile bağlı olan kişiyi, yabancı kavramı ise Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi ifade eder.
Türk vatandaşlığı doğumla ve sonradan kazanılır. Doğumla kazanılan Türk vatandaşlığı soy bağı veya doğum yeri esasına göre kendiliğinden kazanılırken; sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya evlat edinilme veya seçme hakkının kullanılması ile gerçekleşir (Türk Vatandaşlığı Kanunu Madde 6 ve 9). Ayrıca biri Türk vatandaşlığı olmak üzere birden fazla vatandaşlığa sahip olanlar da Türk’tür. (Türk Vatandaşlığı Kanunu Madde 44)
Yabancı kaçak işçi kavramının çok çeşitli tanımları olmakla birlikte, ülkemiz açısından yabancı kaçak işçi, çalışması izne tabi olan ve ülke mevzuatına uygun çalışmayan yabancı olarak tanımlanabilir. Kitabın diğer bölümlerde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere çalışma izni koşullarını sağlamayan yabancılar yabancı kaçak işçi sayılacaktır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yabancı Çalışma İzni Şubeleri:
Şube 1: İnşaat, metal, elektrik
Şube 2: Ulaştırma, Havacılık
Şube 3: Turizm (1)
Şube 4: Tekstil
Şube 5: Petrol, Enerji, Gıda, Tarım, büro, ticaret
Şube 6: Eğitim, Sağlık
Şube 7: Bilişim, Kuyumculuk, kimya, maden, Kamu
Şube 8: Eğlence sektörü
Şube 9: Turizm (2)
Şube 10: Ev Hizmetleri (1)
Şube 11: Ev Hizmetleri (2)
Şube 12: Projeler, Doğrudan yabancı yatırımlar
Şube 13. Yabancılar Mevzuat Şubesi
Şube 14. Evrak, arşiv, otomasyon Şubesi dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak gelmeleri şartı aranır.
Yabancı çalışma izni almak için Ankara Danışmanlık