Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşu İşlemlerine Ait Muhasebe Kayıtları
Yabancı sermayeli bir şirketin kuruluşuna ilişkin muhasebe işlemleri Anonim şirketlerin ani kuruluş ve Limited şirketlerin kuruluş işlemlerinde gerçekleştiği gibidir. Bu muhasebe kayıtları aşağıdaki iş olgularında sunulmuştur: Örnek: Yabancı uyruklu bir şahıs Türkiye’de kurulacak olan bir Anonim Şirkete’e %30 oranında ortak olmak için gerekli girişimleri başlatmıştır ve Hazine’den izni almıştır. %30 ortaklık payına karşılık Türkiye’ye 80.000 USD getirmiş ve bu dövizi bir bankada 622.500.-TL’sından Döviz Alım Belgesi (DAB) düzenleterek Türk Lirasına çevirmiş ve bu para şirket tescil edilene kadar bloke edilmiştir. Şirketin tescilini takiben bloke olan bu para serbest hesaba alınmıştır. Şirket yukarıda sayılan tüm yasal prosedürleri yerine getirmiş ve bu işlemler sonucunda da 1.850.000.000.-TL’lık kuruluş gideri ve bu giderlere ait 350.000.000.-TL’da KDV’yi Türk Ortak K ödemiştir. Şirket daha sonra bu parayı Türk ortak K’ya bankadan ödemiştir.Bu kuruluş işlemlerine ait kayıtlar aşağıdaki şekilde olacaktır.
Yabancı uyruklu ortağın yaptığı sermaye taahhüdü;
_____________ / ___________________ 501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL 501.10 Yabancı Uyruklu Ortak 500.SERMAYE 49.800.000.000.-TL ( 622.500 TL x 80.000 USD) ____________________________________
Yabancı uyruklu ortağın getirdiği yabancı sermayenin şirketin tesciline kadar bloke edilmesi; _____________ / ___________________ 102.BANKALAR Hs 49.800.000.000.-TL 102.11 X Bankası Bloke Hesap 501.ÖDENMEMİŞ SERMAYE 49.800.000.000.-TL 501.10 Yabancı Uyruklu Ortak ( 622.500 TL x 80.000 USD) ____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin tescilini takiben yabancı uyruklu ortağa ait blokajın çözülmesi; _____________ / ___________________ 102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL 102.01 X Bankası …….nolu Hesap 102.BANKALAR Hs. 49.800.000.000.-TL 102.11 X Bankası Bloke Hesap ( 622.500 TL x 80.000 USD) ____________________________________
Yabancı sermayeli şirketin kuruluşu esnasındaki giderlerin ve KDV’nin kaydı; (Kuruluş giderlerinin aktifleştirilmesine karar verilmiştir.)
_____________ / ___________________ 262.KURULUŞ ve ÖRGÜTLENME GİDERLERİ Hs. 1.850.000.000.-TL 191.İNDİRİLECEK KDV Hs. 350.000.000.-TL 331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL 331.03. Ortak K ____________________________________
Şirketin banka hesabından Ortak K’nın ödediği kuruluş giderlerinin kendisine ödenmesi;
______________ / ___________________ 331. ORTAKLARA BORÇLAR 2.200.000.000.-TL 331.03. Ortak K 102.BANKALAR Hs. 2.200.000.000.-TL 102.01 X Bankası …….nolu Hesap _____________________________________
5. SONUÇ
Yukarıdaki açıklamalar ışığında dikkat edilmesi gerekn noktalardan biri YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET ve YABANCI UYRUKLU ŞİRKET kavramlarıdır. Yabancı uyruklu şirket yurt dışında kendi ülke mevzuatına göre kurulmuş şirkettir. Bizim de çalışmamızın konusunu oluşturan yabancı sermayeli şirkette ise yabancı uyruklu kişilerin (gerçek ya da tüzel kişi) Türk mevzuatına göre Türkiye’de şirket kurmaları ve faaliyet göstermeleri anlaşılmalıdır. Yabancı sermayeli şirket kuruluşlarında ilgili mevzuat dikkatlice incelenmeli ve bu mevzuata aykırı işlemler yapılmamalıdır. Aksi halde verilen izin belgelerinin iptaline kadar varan sonuçlarla karşılaşılabilir. Yabancı sermayeli şirket kuruluş işlemlerinin muhasebe kayıtlarında Türk sermayeli şirketlerde olmayan blokasyon işlemi vardır. Yapılacak muhasebe uygulamalarında bu işleme dikkat edilmelidir.
Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşu İçin